Tăng cường thanh kiểm tra tên miền quốc tế

(ICTPress) - Bộ TT&TT sẽ tăng cường quản lý tên miền quốc tế (TMQT) trong năm 2017 và các năm tiếp theo.

Ngày 26/5/2017, Bộ TT&TT đã tổ chức Hội nghị phổ biến văn bản quy phạm pháp luật về quản lý và sử dụng TMQT tại Việt Nam. Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm đã chủ trì Hội nghị.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Phan Tâm khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của Internet trong thời gian qua đã đem lại các lợi ích to lớn và tác động mạnh mẽ đến sự phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia. Tính đến cuối năm 2016 đã có 329,3 triệu tên miền được đăng ký trên thế giới, tăng 6,8% so với năm 2015. Như vậy, mức tăng trưởng này nhiều hơn mức tăng trưởng của GDP thế giới (năm 2016 là 3,1% theo Quỹ tiền tệ thế giới). Trong khi đó, mức tăng trưởng của Việt Nam là 6,21%, tức là vẫn thấp hơn mức tăng trưởng của tên miền.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng nhận định Internet phát triển cũng đồng thời làm gia tăng các vấn đề của xã hội, đặc biệt xảy ra ngày càng nhiều vụ việc vi phạm pháp luật trong việc sử dụng các trang web, đưa các thông tin xấu độc, sai sự thật mà Bộ TT&TT đã và đang tiếp tục xử lý.

Do vậy, “Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh, bền vững xã hội thông tin, việc sử dụng TMQT tại Việt Nam cũng cần được quản lý chặt chẽ", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Về mặt kỹ thuật, tên miền Internet là công cụ để truy cập các nội dung đặt tại máy chủ được định danh bởi địa chỉ IP đi kèm theo tên miền. Trên thực tế, một số chủ thể và người dùng cho rằng có thể sử dụng TMQT để tránh được sự quản lý kiểm soát của các quy định pháp luật của Việt Nam.

Theo pháp luật Việt Nam, các chủ thể sinh sống và làm việc tại Việt Nam khi tham gia kết nối Internet dù sử dụng tên miền quốc gia của VN ".vn" hay TMQT đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật VN về quản lý thông tin trên mạng. Trong thời gian qua, các vi phạm xảy ra ở các trang mạng sử dụng TMQT có tỉ lệ cao hơn ở tên miền quốc gia ".vn". Tuy vậy, công tác xử lý vẫn chưa được quan tâm một cách phù hợp. Nếu để kéo dài chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển cân đối giữa tên miền quốc gia và TMQT, vấn đề bảo đảm thực thi các quy định pháp luật của Việt Nam cũng như bảo vệ lợi ích của cộng đồng. 

Theo đó, Thứ trưởng cho biết hiện nay, Bộ TT&TT đang tiến hành rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan để ngày càng phù hợp hơn với việc quản lý thông tin trên thế giới cũng như trong nước. Cụ thể, dự thảo nghị định thay thế, sửa đổi, bổ sung Nghị định 174/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính viễn thông và CNTT đang được xem xét để bổ sung cơ chế quản lý chặt chẽ hơn đối với nhóm tên miền quốc tế. Bộ TT&TT cũng định hướng công tác thanh tra, kiểm tra và thực thi pháp luật đối với tên miền quốc tế trong năm 2017 và trong thời gian tiếp theo.

Các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp (DN) cần phải hiểu và thực hiện đúng các quy định của pháp luật để sử dụng đúng tên miền quốc tế ở VN, Thứ trưởng yêu cầu.

Một số TMQT có dấu hiệu lừa đảo

Được biết, tài nguyên Internet là tập hợp tên và số thuộc quyền quản lý của Việt Nam, bao gồm: Tên miền quốc gia Việt Nam “.vn”, các tên miền khác liên quan đến quyền lợi quốc gia Việt Nam; địa chỉ Internet, số hiệu mạng, các tên và số khác được các tổ chức quốc tế phân bổ cho Việt Nam thông qua Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) và TMQT, địa chỉ Internet, số hiệu mạng, tên và số khác được tổ chức quốc tế phân bổ cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam.

Tên miền quốc gia Việt Nam là tập hợp tên miền các cấp dưới tên miền quốc gia Việt Nam cấp cao nhất “.vn” và tên miền các cấp dưới tên miền cấp cao nhất khác thuộc quyền quản lý của Việt Nam. Ví dụ, hochiminhcity.gov.vn, nhanhoa.com.vn.

TMQT là tên miền các cấp dưới tên miền chung cấp cao nhất (gTLD) và tên miền các cấp dưới tên miền quốc gia cấp cao nhất (ccTLD), ngoài tên miền quốc gia Việt Nam. Ví dụ: nhanhoa.com, webtretho.com, baomoi.net, dulichvietnams.com, goldencity.us, songkhoe.biz …

Đăng ký sử dụng tên miền quốc gia ccTLD là lựa chọn tốt thể hiện sự tin cậy, tín nhiệm mà khách hàng đặt vào Website của chủ thể. Khi đối tác truy cập các trang web địa phương, cảm giác đầu tiên sẽ là yên tâm hơn do địa chỉ đó là nơi họ có thể nhận ra chứ không phải là một địa chỉ chưa xác định (ngay qua tên miền). Google hay Facebook mặc dù là thương hiệu lớn có tên miền gTLD nhưng đều sử dụng “.vn” tại Việt Nam

Đăng ký tên miền quốc gia .vn có các lợi thế như được pháp luật bảo vệ, kỹ thuật an toàn, tin cậy, truy vấn nhanh chóng, hạn chế tối đa khi mất liên lạc quốc tế, được trạm trung chuyển Internet trong nước phục vụ, chăm sóc hỗ trợ, được xác thực thông tin, đăng ký thuận tiện…

Ông Trần Minh Tân, Giám đốc Trung tâm VNNIC giới thiệu các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý sử dụng TMQT tại VN

Theo ông Trần Minh Tân, Giám đốc VNNIC vừa qua, VNNIC đã phối hợp với Thanh tra Bộ và Thanh tra Sở TT&TT Quảng Bình, Quảng Ninh, Lâm Đồng, TP HCM, Cần Thơ thực hiện đợt thanh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên Internet, nhìn chung, các đối tượng bị thanh, kiểm tra là các tổ chức, cá nhân sử dụng TMQT tại địa phương đã nêu đều không nắm rõ quy định của pháp luật về việc đăng ký, sử dụng TMQT tại Việt Nam. Qua thực tiễn cung cấp thông tin của các chủ thể sử dụng TMQT cho các cơ quan cảnh sát điều tra, cơ quan thanh tra xử lý vi phạm, VNNIC thấy rằng hầu như các chủ thể này đều chưa thông báo sử dụng với Bộ TT&TT theo quy định.

Một số chủ thể sử dụng TMQT như blockchain.info, myok.asia, minhchauecom.com, 188bet.com… có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản, một số khác có hành vi vi phạm về việc cung cấp thông tin trên mạng, thiết lập trang tin điện tử khi chưa có giấy phép, có hành vi vi phạm bản quyền … (Theo công văn đề nghị phối hợp của Công an điều tra).

Cũng có hiện tượng sử dụng TMQT để giả mạo trang thông tin điện tử của tổ chức hoặc cá nhân khác, đưa tin bài không kiểm duyệt chặt chẽ nội dung thông tin, truyền đưa các nội dung chương trình phát thanh truyền hình khi chưa được sự đồng ý của chủ thể.

Thêm nữa khi tra cứu thông tin chủ thể của các tên miền thì không có thông tin, vì có thể chủ thể sử dụng dịch vụ ẩn thông tin hoặc thông tin khai báo địa chỉ tại nước ngoài, dẫn đến khó khăn trong việc xử lý vi phạm.

Kết quả rà soát TMQT đến ngày 6/12/2016 có 96 nhà đăng ký cung cấp dịch vụ đăng ký, duy trì tên miền được công bố trên trang thongbaotenmien.vn trong giai đoạn trước. Kết quả rà soát cho thấy 32 đơn vị đủ hồ sơ có báo cáo cung cấp dịch vụ đăng ký, duy trì TMQT với Bộ TT&TT (VNNIC); Giấy phép đăng ký kinh doanh; hợp đồng ký với ICANN hoặc hợp đồng ký với NĐK tên miền chính thức của Tổ chức quản lý TMQT để cung cấp dịch vụ đăng ký TMQT tại Việt Nam; Không đủ hồ sơ là NĐK TMQT: 15 đơn vị - do hợp đồng với tổ chức chưa được ICANN công nhận; không có hợp đồng; chưa có Giấy phép hoạt động kinh doanh; Không phản hồi và không liên hệ được 49 đơn vị. Các đơn vị này không có thông tin phản hồi hoặc không liên hệ được khi VNNIC gửi công văn yêu cầu cung cấp hồ sơ xét duyệt (08/49 đơn vị này có báo cáo danh sách TMQT hàng quý về VNNIC; 07/96 đơn vị ngừng cung cấp dịch vụ đăng ký, sử dụng TMQT).

Ông Tân cũng cho biết:Các văn bản QPPL quy  định, hướng dẫn về quản lý, sử dụng TMQT đã đảm bảo phù hợp với sự phát triển Internet, đạt được những kết quả phát triển KTXH của đất nước cũng như xu thế phát triển chung của quốc tế; Các nội dung quy định liên quan đến TMQT đã được thực hiện trong thực tế, góp phần tạo dựng môi trường pháp lý lành mạnh, phát triển ổn định về CNTT nói chung và quản lý sử dụng tài nguyên Internet nói riêng.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy 95% vụ việc vi phạm xuất phát từ TMQT do không thiết lập chế tài quản lý từ đầu nên việc sai phạm ngày càng nhiều, khó xử lý thậm chí không thể xử lý như các trường hợp sử dụng trùng tên lãnh đạo cấp cao nhà nước để lập trang tin điện tử gây nhiễu loạn, mất an toàn an ninh do không quản lý được thông tin chủ thể tên miền; Hiệu quả thực thi công tác quản lý sử dụng TMQT tại Việt Nam chưa cao; Việc giám sát thực thi các quy định TMQT còn yếu, chưa tạo được ý thức chấp hành từ cộng đồng người sử dụng.

Một số hạn chế nữa được ông Tân chỉ ra là công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định quản lý TMQT chưa thực hiện thường xuyên, sâu, rộng đến cộng đồng người sử dụng; Việc thông báo sử dụng qua môi trường mạng, tính xác thực thông tin không cao. Nhiều chủ thể sử dụng TMQT tại Việt Nam nhưng đăng ký ở các tổ chức nước ngoài nên không kiểm soát được thông tin đăng ký; Việc chấp hành các quy định báo cáo của các NĐK TMQT tại Việt Nam còn chưa nghiêm túc. Quản lý thông tin còn lỏng lẻo…

Theo đó, ông Tân cũng cho rằng trong thời gian tới, cần đẩy mạnh thanh kiểm tra. Bộ TT&TT sẽ triển khai thực hiện việc thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm theo quy định tại Nghị định số 174/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính Phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, CNTT và tần số vô tuyến điện. Đối với các chủ thể không tuân thủ quy định, đăng ký tên miền trực tiếp tại nước ngoài trong các giai đoạn trước mà không thông báo sử dụng với Bộ TT&TT sẽ bị xử phạt theo quy định tại Nghị định số 74/2013/NĐ-CP.

Bộ TT&TT cũng sẽ áp dụng các biện pháp chặn kỹ thuật đối với các trang tin điện tử vi phạm, ông Tân cho hay.

Cũng tại Hội nghị, ông Hồ Sĩ Vinh, Thanh tra Bộ TT&TT cho biết Bộ TT&TT sẽ tăng cường công tác thanh tra. Việc Thanh tra nhà đăng ký tên miền phối hợp với thanh kiểm tra tổ chức, chuyên ngành sử dụng tên miền. Thời gian tới, Sở TTTT cần tăng cường thanh tra về TMQT. Đây sẽ là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Các hành vi vi phạm thường xảy ra như lừa đảo, cờ bạc, thuần phong mỹ tục... vì vậy, cần có sự phối hợp với các cơ quan an ninh.

Theo thống kê của Tổng cục Thống kê, Việt Nam có hơn 500.000 DN, trong đó số DN hoạt động thương mại điện tử chiếm 45% (khoảng 220.000 DN). Số lượng tên miền được chủ thể báo cáo về việc sử dụng TMQT trên Website thongbaotenmien.vn chỉ có 157.464 tên miền (tính đến ngày 16/5/2017). Số lượng TMQT được NĐK báo cáo: 236.663 tên miền (tính đến Quý I/2017, có 32 đơn vị báo cáo). Trong đó số chủ thể trên địa bàn Hà Nội thông báo sử dụng TMQT trên trang www.thongbaotenmien.vn là 24.505 tên miền.

Minh Anh