Hồ sơ Panama papers: phần mềm hỗ trợ nhà báo điều tra như thế nào

(ICTPress) - Thế giới đang bị chấn động bởi vụ rò rỉ dữ liệu lớn nhất trong lịch sử.

Để đưa vụ việc này ra ánh sáng, phần mềm được một nhà phát triển ít tên tuổi của Australia sản xuất đã hỗ trợ các nhà báo ráp lại từng mẩu thông tin từ hàng tá núi dữ liệu được tìm thấy trong các nội dung Panama Papers, một trong những vụ rò rỉ dữ liệu lớn nhất trong lịch sử.

Nhà phát triển phần mềm Nuix Pty Ltd có trụ sở tại Sydney, Australia đã tài trợ phần mềm phân tích dữ liệu cho Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) để phân tích, lọc ra thông tin từ hàng triệu trang văn bản bị rò rỉ từ hãng luật Mossack Fonseca 40 năm của Panama.

Hồ sơ Panama Papers bao gồm 2,6 terabyte dữ liệu, trong đó có 4,8 triệu thư điện tử, 1 triệu hình ảnh, 2,1 triệu tệp PDF cùng nhiều văn bản khác và đặt ra các câu hỏi về các sắp xếp tài chính của các chính trị gia và nhân vật công chúng tên tuổi thông qua việc sử dụng các công ty nước ngoài. Hồ sơ này lớn hơn gấp 1000 lần so với tài liệu rò rỉ trong vụ WikiLeaks năm 2010.

“Những gì chúng tôi đã làm cho ICIJ là giúp các nhà báo không thể làm trong nhiều tháng hay nhiều năm. Bằng cách sử dụng phần mềm của Nuix, ICIJ có trụ sở tại Washington, Mỹ có thể làm là chuyển hàng triệu văn bản trong nhiều thập kỷ đã cũ, không thể tìm kiếm dạng văn bản được quét và hỗ trợ mạng lưới các nhà báo tham chiếu các khách hàng của Mossack Fonseca về các tài liệu này”, Phó Chủ tịch của Nuix Angela Bunting đã cho Reuters biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại ngày 5/4.

Vụ rò rỉ tài liệu rộng lớn này đã chứng minh các điều tra toàn cầu về các hoạt động phi pháp bị tình nghi của các thế lực giàu có và quyền lực của thế giới. Mossack Fonseca, công ty nằm ở trung tâm của vụ rò rỉ này, đã từ chối những hành động phạm pháp.

Việc sử dụng công nghệ phân tích văn bản và dữ liệu tiên tiến cho thấy tầm quan trọng của vai trò công nghệ trong việc hỗ trợ các nhà báo trong việc tìm hiểu chi tiết hơn các khám phá tin tức lớn hơn ngày càng gia tăng.

Khởi động 10 năm trước bởi một nhà phát triển phần mềm đã dành những ngày tháng trên giảng đường đại học để tìm cách đơn giản hóa thư điện tử, Nuix cho biết hiện công ty này đang bán các sản phẩm ở 65 quốc gia cho một danh sách khách hàng gồm có Liên hợp Quốc, Dịch vụ Bảo mật của Mỹ và nhiều cơ quan chính phủ và các cơ quan thực thi luật pháp khác nhau.

“Phần mềm cũng chúng tôi thường được sử dụng trong một số lĩnh vực rất khác thường của thế giới, như được sử dụng để điều tra những nhóm trẻ em khiêu dâm, buôn bán người bất hợp pháp và trốn thuế quy mô”, Bunting cho biết.

Nuix là công ty tư nhân và dự định giữ bí mật việc biết các nội dung của hàng triệu văn bản mà ICIJ đã tìm được nhờ sử dụng phần mềm của Nuix. Một người tư vấn của Nuix đã tư vấn cho ICIJ về phần cứng và luồng công việc (workflow) được dựa trên các bối cảnh tương đương hơn là thu thập dữ liệu cụ thể.

Theo tờ Wired, vụ việc Panama Papers bắt đầu từ một ngày trong năm 2014, một người giấu tên đã liên lạc với phóng viên của tờ Suddeutsche Zeitung (Đức) để trao kho dữ liệu khổng lồ trên. Mặc dù Süddeutsche Zeitung là bên đầu tiên nhận được tập tài liệu, nhưng tờ báo này không thể một mình phân tích chúng. Süddeutsche Zeitung đã bắt tay với ICIJ và sau đó cùng làm việc với gần 100 cơ quan báo chí khác trên 70 quốc gia khác nhau, bao gồm nhiều báo lớn như báo Le Monde (Pháp), La Nación của Argentina, Sonntagszeitung của Thụy Sĩ, và The Guardian, BBC của Anh. Tổng cộng, hơn 400 phóng viên thuộc nhiều tổ chức khác nhau đã cùng thẩm định số tài liệu này.

Sở dĩ, mạng lưới điều tra lan rộng như vậy bởi thông tin trong những tài liệu rò rỉ có liên hệ tới các công ty, tổ chức tại hàng loạt quốc gia khác nhau.

HM