Nhật báo Le Monde và pha “tung bom” đình đám

Một trong những sự kiện nóng nhất trên xa lộ thông tin toàn cầu những ngày này là mối quan hệ đang “căng như dây đàn” giữa Pháp - Mỹ và Mexico. Mọi chuyện đang trở nên căng thẳng tới mức một trái bom ngoại giao giữa 3 quốc gia này có thể bùng nổ bất cứ lúc nào. Và, kẻ “tung bom” hăng hái nhất là nhật báo Le Monde của Pháp.

Sức mạnh của Le Monde

Tại Pháp, nhật báo Le Monde từ lâu đã đứng vững trên danh vị là một trong những tờ báo uy tín bậc nhất, tờ báo của giới trí thức và chính trị Pháp với số lượng phát hành lên tới hơn 300.000 bản mỗi ngày. Thế nên, mỗi thông tin, mỗi bài báo được Le Monde đưa ra, đều mang sức nặng “nghìn cân”. Trong scandal về chương trình nghe lén có liên quan tới các công dân Pháp của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA) cũng thế. Mọi chuyện sẽ chẳng thể nào ầm ĩ như hiện nay nếu Le Monde không là một trong những kẻ “nổ súng” đầu tiên đưa ra những bằng chứng chấn động về những bê bối trong chương trình này.

Tổng thống Pháp F. Hollande

Mọi chuyện bắt đầu khi ngày 21/10/ 2013, Le Monde dẫn những tài liệu của cựu điệp viên Snowden tiết lộ NSA đã ghi âm tới 70,3 triệu cuộc điện đàm và tin nhắn SMS của công dân Pháp trong giai đoạn từ ngày 10/12/2012 đến ngày 8/1/2013. NSA đã tự động thu thập hàng loạt các số điện thoại của các thuê bao tại Pháp và cả số của người đối thoại, sau đó ghi lại cuộc gọi và tin nhắn theo một chương trình bí mật có tên US-985D. Le Monde cũng dẫn theo tài liệu mà Snowden cung cấp, hơn 70 triệu cuộc nghe lén mà NSA thực hiện trong vòng chưa đến 20 ngày này không chỉ nhằm vào những nghi phạm khủng bố mà còn cả những nhân vật cấp cao trong giới kinh tế hoặc chính trị của nước Pháp. Cũng theo tài liệu mà cựu điệp viên Snowden cung cấp và được tiết lộ trên tờ Le Monde của Pháp và tuần báo “Spiegel” (Tấm gương) của Đức, NSA còn thâm nhập vào hệ thống thư điện tử của ông Felipe Calderon khi ông giữ chức Tổng thống Mexico. Hay tin này, ông Calderon - người có mối quan hệ chặt chẽ chưa từng có với Mỹ trong nhiệm kỳ Tổng thống 6 năm 2006-2012 - đã lên án việc làm mà ông cho là “hành động sỉ nhục Hiến pháp quốc gia Mexico” của Mỹ.

Khủng hoảng ngoại giao chưa từng có

Thế giới đã choáng váng khi vụ việc nghe lén của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ bị phanh phui, nay đến một đồng minh như Pháp cũng phải sốc vì vụ bê bối khiến thế giới phẫn nộ này. Ngay trong ngày 21/10, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius đã lập tức triệu Đại sứ Mỹ tới Bộ Ngoại giao Pháp bởi cho rằng những hành vi xâm hại đến quyền riêng tư như vậy với công dân Pháp là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”. Trong khi đó, Thủ tướng Pháp Jean-Marc Ayrault và Bộ trưởng Nội vụ nước này Manuel Valls đều bày tỏ sự “sốc nặng” trước những tiết lộ trên và yêu cầu chính quyền Mỹ phải giải thích. Các quan chức cấp cao nhất của Pháp đều cảm thấy “choáng” bởi dù trước đó họ đều biết NSA đã tiến hành do thám, nghe lén với hàng triệu công dân Mỹ cũng như công dân và nhà lãnh đạo nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế lớn như Liên minh châu Âu (EU), LHQ... song không thể ngờ rằng cơ quan tình báo Mỹ còn không nể nang cả đồng minh thân cận như Pháp.

Tổng thống Pháp Francois Hollande ngày 21/10 đã phải gọi điện trực tiếp cho Tổng thống Mỹ Barack Obama để lên án việc Washington tổ chức nghe lén hàng chục triệu cuộc điện thoại của công dân Pháp. Trong cuộc điện đàm hiếm hoi với người đồng cấp bên kia bờ Đại Tây Dương, Tổng thống Hollande bày tỏ “sự phản đối mạnh mẽ đối với hành vi của Mỹ, hành vi không thể chấp nhận được giữa những người bạn và đồng minh, vì chúng xâm phạm quyền riêng tư của công dân Pháp”. Thông cáo đưa ra ngay sau đó của Văn phòng Tổng thống Pháp cho biết ông Hollande đã yêu cầu chính quyền Mỹ “giải thích đầy đủ và cung cấp toàn bộ thông tin” có thể được mà cựu điệp viên NSA Edward Snowden tiết lộ về việc Mỹ do thám công dân Pháp. Tại cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo Pháp và Mỹ đã đi đến thoả thuận là mọi hoạt động do thám cần phải đặt trong một khuôn khổ song phương và các cơ quan tình báo của hai nước sẽ “cùng làm việc để đạt được điều này”.

Cú sốc của Pháp, nỗi tức giận của cựu Tổng thống Mexico... khiến Mỹ đang rơi vào cuộc khủng hoảng ngoại giao và tình báo lớn nhất kể từ khi Snowden bí mật tới Hồng Kong (Trung Quốc) tiết lộ chi tiết về các hoạt động theo dõi của NSA trên toàn thế giới. Hiện cựu nhân viên tình báo này đang tị nạn tạm thời tại Nga sau khi bị chính phủ Mỹ truy nã về tội gián điệp và những tội danh khác.

Hà Trang

Nguồn: Nhà báo và Công luận