Phát hành "Vua Minh Mạng" của tác giả người Pháp

Đây là công trình thứ hai của tác giả người Pháp Marcel Gaultier, với nội dung viết về vị vua kế tục sự nghiệp xây dựng đất nước của vua Gia Long.

Vua Minh Mạng (tên gốc tiếng Pháp: Minh-Mang) được ra mắt lần đầu năm 1935, là cuốn sách tiếp theo về đề tài chân dung các vị vua triều Nguyễn của tác giả Marcel Gaultier (1900-1960) – nhà văn và từng là biên tập viên của Ban Dân sự Đông Dương thời Pháp thuộc.

Trong tác phẩm này, Marcel Gaultier đã trình bày khái quát bối cảnh lịch sử, sự ra đời và trưởng thành của vua Minh Mạng, và quá trình kế nghiệp vua cha của ông. Cũng như ở Vua Gia Long (được ra mắt lần đầu năm 1933 và Omega+ ra mắt ấn bản tiếng Việt vào năm 2020), tác giả Gaultier không chỉ thuật truyện mà còn cố gắng tái dựng bối cảnh lịch sử thời bấy giờ thông qua việc khéo léo lồng ghép vào tác phẩm các chi tiết mang tính thông tin cho độc giả về lịch sử Việt Nam và thế giới xuyên suốt các thế kỷ XVII, XVIII và XIX; nhờ vậy, người đọc ở hậu thế có thể phần nào hình dung bối cảnh làm nền cho chuỗi sự kiện tiếp nối nhau.

Đặc biệt, Marcel Gaultier tránh lối viết theo kiểu biên niên sử và chỉ thuần túy liệt kê sự việc cùng ghi chép quan điểm của sử quan như thường gặp trong các bộ sử trước đây, thay vào đó, ông phân tích cách xử trí và ra quyết sách của vua Minh Mạng trước những sự kiện tiêu biểu xuyên suốt thời gian trị vì để qua đó lột tả chân dung và tính cách, tư tưởng và quan điểm của vị vua này.

Trong đó, hai vấn đề được Gaultier chú tâm nhiều hơn cả là mối quan hệ của Đại Nam với phương Tây và Cơ Đốc giáo, và cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi cùng hàng loạt sự kiện binh biến rải rác trong lãnh thổ đất nước từ Bắc chí Nam.

Marcel Gaultier chia sẻ: “Những lỗi lầm mà Minh Mạng đã phạm, quan niệm cổ hủ của chính sách tự cô lập cho thấy bản chất sĩ phu của ông. Trong một xã hội mới, Minh Mạng vẫn là con người của thế giới cũ. Không thể hiểu được tính cách của vị vua này nếu trước hết ta không đặt ông vào bối cảnh quen thuộc, trong thời đại và trong thế kỷ của ông. Minh Mạng không để lại trong lịch sử một bí ẩn nào cả, ông chỉ đã và vẫn chưa được đánh giá đúng!

Mong rằng cuốn sách này, bằng việc vén lên tấm màn của quên lãng, có thể trả lại vị trí xứng đáng cho ông trong kho biên niên sử của nước nhà. Tôi xin tặng công trình này cho những người bạn An Nam của tôi và cho tất cả những ai đã học yêu mến vùng đất xa xôi, nơi số phận của họ đã gắn bó này.”

Cuốn sách Vua Minh Mạng là một công trình nghiên cứu có giá trị tham khảo lớn trong nghiên cứu về vua Minh Mạng tại một lát cắt lịch sử trong dòng chảy lịch sử của dân tộc Việt Nam. Dưới góc nhìn của một nhà nghiên cứu nước ngoài chúng ta sẽ phần nào thấy được những cái nhìn khách quan về nhân vật và lịch sử. Song cũng khó tránh khỏi những yếu tố chủ quan của tác giả và ảnh hưởng của lối viết sử thuộc địa. Chúng tôi hy vọng, cuốn sách tham khảo này sẽ mang đến cho độc giả những tư liệu và những gợi mở trong nghiên cứu về nhân vật và lịch sử để có những cái nhìn đa chiều hơn.

ND