Ra mắt hồi ký, di cảo của nhạc sỹ Phong Nhã

Đời tôi sóng nhạc bay lên – tập hồi ký, di cảo của nhạc sỹ Phong Nhã ra mắt đúng dịp kỉ niệm 80 năm ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh. Nội dung cuốn sách được biên soạn tổng hợp lại từ các bản di cảo đánh máy, viết tay, bản photo, tư liệu gia đình và cả văn bản do người thân chép lại theo lời kể của tác giả khi còn sống.

Nhạc sỹ Phong Nhã vốn là một cán bộ phong trào thiếu nhi lâu năm, có bề dày kinh nghiệm công tác, từng đảm trách những nhiệm vụ quan trọng và là một nhạc sĩ chuyên tâm luôn hướng về trẻ thơ, ở bất cứ cương vị nào ông cũng luôn được bạn bè, đồng nghiệp và các em thiếu nhi yêu mến.

Trong suốt cuộc đời mình, nhạc sĩ Phong Nhã đã viết gần hai trăm ca khúc (trong đó đa số là viết cho trẻ thơ) và là một trong số rất ít những nhạc sĩ có nhiều bài hát viết cho thiếu nhi thành công nhất của Việt Nam.

Nhắc đến ông, người ta nhớ ngay đến những “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”, “Nhanh bước nhanh nhi đồng”, “Kim Đồng”, “Cùng nhau ta đi lên” (Đội ca), “Công tác Trần Quốc Toản”, “Đội ta lớn lên cùng đất nước”, “Chi đội em làm kế hoạch nhỏ”, “Thiếu niên hành quân”… − và thật đúng như nhạc sĩ Văn Chung, bậc đàn anh tiên phong của nền tân nhạc Việt Nam đã nhận xét về ca khúc của Phong Nhã: “Những bài hát sâu đậm tình cảm với những nét nhạc mở đầu cũng như kết cấu rất nhuần nhuyễn và sáng tạo của Phong Nhã đã làm tăng thêm sức mạnh thúc đẩy sự hăng say hoạt động Đội của thiếu niên. Với riêng Phong Nhã, những bài hát của anh còn là chiếc cầu nối các nhạc sĩ, các cán bộ, chiến sĩ, các giáo viên, các phụ trách với các em nhỏ thân yêu.”

Phong Nhã thành công trong sự nghiệp sáng tác ca khúc và thành công cả trên cương vị nhà báo, người xây dựng và phát triển một cơ quan báo chí lớn của Đội, là Tổng biên tập đầu tiên của báo Thiếu niên Tiền phong. Chính vậy mà những người muốn tìm hiểu về ông luôn tự hỏi: “Điều gì đã giúp ông - một người chủ yếu là tự học - lại đạt được thành tựu ấn tượng và tố chất nào là nền tảng cơ bản cho sự sáng tạo của ông?” Thật không dễ lí giải nếu như không được chính nhạc sĩ mở lòng chia sẻ…

Đây là câu chuyện về tuổi thơ, nơi cậu bé sớm mồ côi mẹ có người chị tật nguyền thương yêu em. Đó là buổi đi thuyền rước dâu ngày cưới của bố và dì hai. Một vài làn điệu dân ca đầu tiên được người thân chỉ bảo, là những nốt kí âm pháp cơ bản hò, xừ, xang, xê, cống, liu… trên cây đàn nguyệt.

Những năm tháng đói nghèo, cả nhà dắt díu lên Hà Nội kiếm sống, trú trọ hết khu phố nọ tới khu phố kia… Tuổi thiếu niên nhọc nhằn, sớm phải phụ giúp gia đình mưu sinh. Nhưng niềm say mê học tập, năng khiếu nghệ thuật và sự tự lập đã giúp người thiếu niên chăm chỉ vượt qua tất cả. Từ một cậu học trò nhỏ, cảm thương số phận người đồng cảnh dân nghèo, đi dạy học tư rồi tham gia phong trào học sinh yêu nước, trưởng thành trong phong trào cách mạng.

Những thời khắc lịch sử của Cách mạng Tháng Tám, niềm vinh dự, cảm xúc khi được tận mắt trông thấy vị lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc trên đường phố để viết lên bài ca “đi theo năm tháng” với giai điệu tha thiết, thành kính, tin tưởng “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”. Toàn quốc bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, những năm tháng lên Việt Bắc, học tập, xây dựng cơ sở nơi chiến khu, viết báo thiếu nhi, tổ chức phân công thực hiện Báo Đội và trở thành người Tổng biên tập đầu tiên… Và những khúc ca, cứ thế, tuần tự ra đời, từ những cảm xúc tự nhiên, khi xuất thần, lúc lại được chiết xuất, thanh lọc từ những nghiền ngẫm trải nghiệm qua biết bao tháng ngày với đầy đủ mọi hương vị ngọt bùi đắng cay…  

Không chỉ là hồi kí với ăm ắp kỉ niệm ân tình, bằng lời kể giản dị, Đời tôi sóng nhạc bay lên còn là những trang chân thật có thể bổ sung cho cuốn biên niên sử của Đội Thiếu niên Tiền phong, của một người viết sử Đội bằng những khúc ca yêu quê hương và lớn lên cùng đất nước.

Khi tập hồi kí của nhạc sĩ được chuyển đến Nhà xuất bản Kim Đồng thì tác giả đang sống “những ngày chiều muộn” của cuộc đời. Trân trọng niềm tin cậy mà gia đình nhạc sĩ Phong Nhã trao phó, NXB Kim Đồng đã cố gắng làm tốt nhất để những tâm tình của ông sớm được sẻ chia cùng bạn đọc. Thế nhưng thật tiếc là khi cuốn sách đến được với bạn đọc thì người nhạc sĩ yêu mến của chúng ta đã rời xa cõi tạm được tròn một năm…

Trong dịp này, tuyển tập nhạc Cùng nhau ta đi lên cũng được NXB Kim Đồng tái bản. Tập sách tuyển chọn những ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Phong Nhã, được nhiều thế hệ thiếu nhi yêu thích, trở thành bài hát truyền thống của phong trào Đội TNTP Hồ Chí Minh như: Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng, Nhanh bước nhanh nhi đồng, Kim Đồng, Cùng nhau ta đi lên, Đội ta lớn lên cùng đất nước, Hành khúc Đội... 

ND