Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: "Chuyển đổi số là làm cho cuộc sống của mình tốt đẹp hơn"

Bộ trưởng Bộ thông tin & Truyền thông (TT&TT) Nguyễn Mạnh Hùng đã có những chia sẻ thiết thực tại Hội thảo Hợp tác phát triển Công nghệ thông tin và truyền thông tổ chức ở Phú Yên từ ngày 22/8.

Tại ngày khai mạc hội thảo sáng 22/8, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng khi triển khai chuyển đổi số chưa cần nghĩ đến những việc xa xôi, chỉ cần nghĩ đến việc giải quyết những vấn đề liên quan đến bản thân, gia đình mình, làng xã mình; liên quan đến doanh nghiệp mình, tổ chức của mình, sau đó mới nghĩ đến những vấn đề quốc gia, toàn cầu.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng

“Tư duy làm sao để mẹ mình bán được nải chuối nhanh hơn, đỡ vất vả hơn, có lợi nhuận hơn là đã tốt lắm rồi. Bằng cách nghĩ như thế chuyển đổi số sẽ diễn ra nhanh hơn”, Bộ trưởng Hùng nhấn mạnh.

Tương tự như vậy, Bộ trưởng cho rằng Việt Nam cần hàng trăm ngàn công ty khởi nghiệp nhỏ, quy mô 5-10 người, đi sâu vào giải quyết những vấn để thường nhật của cuộc sống, với quy mô nhỏ, tại các làng, xã, tỉnh, thì quá trình chuyển đổi số sẽ diễn ra rất nhanh.

Việt Nam nhẹ gánh, sẽ đi nhanh hơn trong CMCN 4.0

Việt Nam không trải qua 3 cuộc cách mạng trước, kinh nghiệm cũng không nhiều, điều này nếu nhìn một góc nào đó sẽ là lợi thế, Bộ trưởng Hùng khẳng định.

“Nhiều người nghĩ mình phải có nền tảng quá khứ thì đi nhanh hơn nhưng khi cuộc cách mạng xảy ra thì thường những người ít quá khứ sẽ nhanh hơn. Quá khứ thành công đôi khi là một gánh nặng”, Bộ trưởng phát biểu.

Chẳng hạn, một nhà mạng vốn đã có hạ tầng 2G, 3G, 4G, nay yêu cầu phải xây mới nền tảng 5G quá tốn kém thì sẽ rất băn khoăn. Tuy nhiên một nhà mạng mới toanh chưa từng đầu tư gì cả có thể nhảy vào đầu tư ngay 5G không phải suy nghĩ, do đó sẽ bắt kịp rất nhanh.

Hoặc một hạ tầng đã đầu tư bao nhiêu năm nay, tốn hàng ngàn tỉ USD, đang vận hành tốt nhưng cần phải bỏ đi để xây dựng cho Công nghiệp 4.0 thì chắc chắn sẽ khó ra quyết định. Tuy nhiên nếu một tổ chức mới toanh không có nền tảng gì trước đó thì sẽ sẵn sàng hơn trong việc đầu tư công nghệ mới.

Về mặt tri thức, những quốc gia, tổ chức thành công sẽ tạo thành một hệ tri thức. Những kinh nghiệm và tri thức đó có thể dùng cho tương lai hay không sẽ là một vấn đề. Trong khi đó để làm cách mạng thì đôi khi phải tư duy ngược. Những người chưa có bài toán thành công trước đó thì sẽ tiếp thu kiến thức mới nhanh hơn.

Bộ trưởng lấy ví dụ người Nhật có tư duy làm gì cũng không được sai, do đó sản phẩm điện tử của người Nhật có chất lượng hoàn hảo, bán khắp thế giới.

Dù vậy, câu chuyện 4.0 hiện nay cần tư duy sai càng nhanh càng tốt và sai trên phạm vi nhỏ chấp nhận được. Đối với người Nhật chẳng hạn, thì việc chấp nhận sai có thể sẽ khó hơn, trong khi người Việt sẽ dễ dàng thử và sai, rút ra bài học nhanh.

Liên hệ tới Phú Yên, Bộ trưởng cho rằng vùng đất này xa xôi, nhà đầu tư chưa tiếp cận tới lại là một lợi thế. Vì tỉnh này vẫn còn hoang sơ, vẫn còn “đất”, không bị đầu tư “lỗ chỗ”. Với một khoảng không gian rộng rãi chưa bị khai thác ngổn ngang như vậy, Phú Yên có thể quy hoạch để thử nghiệm nhiều thứ mới tốt hơn.

Những khó khăn hiện tại của Phú Yên sẽ là nền tảng để sáng tạo. Chẳng hạn bà con vùng xa xôi hẻo lánh sẽ khó tiếp cận được nền giáo dục tốt nhất, khó điều mọi giáo viên giỏi nhất về vùng hẻo lánh. Như vậy có thể thử chương trình giáo dục trực tuyến. Đưa những chương trình giáo dục trực tuyến tốt nhất về đồng bào. Nếu thực hiện tốt việc này, Phú Yên có thể trở thành tỉnh đi đầu trong việc ứng dụng giáo dục qua mạng Internet.

“Hoặc việc thử nghiệm ô tô không người lái chẳng hạn. Phú Yên sẽ tốt hơn Hà Nội nhiều lần. Ở đây không có nhiều thứ để quan ngại như ở Hà Nội, và cho thử nghiệm môi trường thực tế luôn”, Bộ trưởng đưa ví dụ.

Hoặc để trang bị cho người dân Phú Yên thành công dân điện tử, Bộ trưởng cho rằng chỉ cần phát triển hai thứ: gia tăng tỷ lệ sở hữu smartphone của người dân, đồng thời đẩy mạnh chính phủ điện tử. giải quyết được hai bài toán này việc chuyển đổi số của tỉnh sẽ diễn ra nhanh hơn.

Thay vì kêu gọi đổi mới giáo dục, hãy đào tạo nhân sự tại các doanh nghiệp

Một đại biểu hỏi về cơ chế đào tạo nguồn nhân lực cho Chuyển đổi số, Bộ trưởng cho rằng cần có cách tiếp cận khác về vấn đề này.

Nếu chờ ngành giáo dục đổi mới thì sẽ mất nhiều năm, do đó việc đào tạo hiệu quả nhất hiện nay là tại các doanh nghiệp. Đào tạo tại doanh nghiệp thực hiện song song với đổi mới giáo dục sẽ góp phần tạo ra nguồn nhân lực giỏi hơn, chứ không thể chỉ chờ ngành giáo dục.

Các doanh nghiệp có một lợi thế là có công việc thực tiễn và có cơ sở vật chất, có người đi trước. Việt Nam có 700 ngàn doanh nghiệp, chính những doanh nghiệp đó sẽ thực hiện nhiệm vụ đào tạo những người mới ra trường để có kỹ năng cần thiết phục vụ cho doanh nghiệp của mình.
Việc đào tạo nguồn nhân lực có thể thực hiện bằng nhiều cách, học ở nơi làm việc, học trên mạng, học qua các mối quan hệ xã hội, kết hợp với học tại trường học.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng cũng cần đưa chuyển đổi số vào giáo dục. Chẳng hạn không thể đòi hỏi hàng triệu giáo viên phải xuất sắc như nhau, do đó phải có giải pháp học trực tuyến, một giáo viên giỏi sẽ truyền đạt kiến thức và đánh thức khả năng học hỏi ở học sinh.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ tại Hội thảo Hợp tác phát triển Công nghệ thông tin và truyền thông tổ chức ở Phú Yên

Tuy vậy, vẫn cần phải có một giáo viên hướng dẫn, cầm tay chỉ việc cho 30 học sinh tại lớp. Nghĩa là phải kết hợp giữa giáo viên giỏi truyền đạt kiến thức và những giáo viên tại lớp hướng dẫn học sinh học tập.

“Chẳng hạn Phú Yên có thể đào tạo những nhân sự hạt nhân. Cần chục người giỏi xuất sắc để truyền đạt cho nhiều người khác, sau đó cần có một ngàn hạt nhân khác nữa để hướng dẫn cho nhiều người khác nữa theo cấp số nhân. Như vậy chuyển đổi số sẽ hiệu quả hơn”, Bộ trưởng đưa lời khuyên.

Cái mới cần được thử nghiệm trong quy mô nhỏ trước

Một đại biểu hỏi về cơ chế sandbox, mô hình thử nghiệm cái mới, được đưa ra gần đây. Vị đại biểu thắc mắc có phải sandbox chỉ dành cho các công ty khởi nghiệp, các đơn vị nhà nước khi cần thử cái mới có được áp dụng cơ chế sandbox hay không.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, cơ chế sandbox được ứng dụng cho những thử nghiệm mới ở bất kỳ tổ chức nào, thậm chí cơ quan nhà nước nên đi đầu.

Vị đại biểu lấy ví dụ muốn số hoá văn bản nhưng bị vướng các quy định. Bộ trưởng cho rằng khi thử nghiệm cái mới sẽ phải vướng rào cản này kia.

“Cái mới sẽ luôn luôn vướng các quy định này nọ. Nếu chị đưa ra một giải pháp mà cơ quan nào cũng đồng tình, quy định có sẵn thì không còn là mới nữa”, Bộ trưởng trả lời.

Do đó, Bộ trưởng Hùng cho rằng cần thử nghiệm những mô hình mới trong phạm vi nhỏ, đối tượng ít, sau đó mới tiến hành nhân rộng.

“Chẳng hạn có thể thử nghiệm trong quy mô một phòng ban, với một số công việc cụ thể, rủi ro ít nhất”, Bộ trưởng nói. Hãy đưa ra yêu cầu với người đứng đầu, sau đó thử nghiệm trong quy mô hẹp, rủi ro ít nhất, vì rõ ràng người đứng đầu phải chịu trách nhiệm một tổ chức lớn nên cần phải cân nhắc thiệt hại khi đưa ra các quyết định.

Bộ trưởng lấy ví dụ về việc cho thử nghiệm dùng tài khoản viễn thông để thanh toán. Chẳng hạn chỉ cho phép dùng tài khoản này mua thẻ cào, đóng tiền điện,... trong thời gian ban đầu để quan sát. Khi thấy hiệu quả sẽ nhân rộng lên cho thanh toán hàng ngàn thứ khác nhau.

Thời đại mới: Làm sao tự do người này không ảnh hưởng đến tự do của người khác?

Bên cạnh những lợi ích mang lại rất lớn, chuyển đổi số cũng có những thách thức nhất định. Bộ trưởng cho biết thách thức lớn nhất trong quá trình này chính là những mối quan hệ mới được nảy sinh, có chấp nhận các mối quan hệ mới đó hay không.

Chẳng hạn taxi công nghệ như Grab, Uber là mô hình mới hoàn toàn, trước nay chưa có. Các công ty này cung cấp dịch vụ taxi nhưng lại không phải là công ty vận tải, mà là một nhà cung cấp nền tảng. Do đó chính sách phải thay đổi để chấp nhận một khái niệm mới.

Hay nền tảng cho thuê nhà Airbnb cho phép mọi người dân kinh doan dịch vụ lưu trú. Đây là hình thức mới giúp mọi người có thể kinh doanh, nhưng làm sao để quản lý hoạt động, làm sao để thu thuế là các vấn đề mới phát sinh cần giải quyết.

Hoặc trên mạng xã hội có những người có sức ảnh hưởng lớn, thậm chí sức ảnh hưởng còn lớn hơn báo chí. Mọi người có tự do biểu đạt chính kiến, nhưng làm thế nào nếu người có ảnh hưởng này lại làm ảnh hưởng đến người khác, tự do của người này làm ảnh hưởng đến tự do của người khác. Đó chính là những vấn đề thách thức trong thời đại mới.

Hải Đăng/vietnamnet.vn