Nhà báo cải trang thành “cặp vợ chồng nghèo buôn dừa”…(*)

Liên tục từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2013, trên các ấn phẩm của báo Nghệ An thường xuyên đăng tải các thông tin, bài viết, video clip phản ánh vụ việc gây rối trật tự công cộng, phá hoại tài sản, bắt giữ, đánh đập người trái phép diễn ra tại Nghi Phương (Nghi Lộc, Nghệ An). Để có được những dòng tin, bức ảnh chân thật, đoạn phim quý giá, đầy thuyết phục đó đòi hỏi sự nỗ lực của cả một tập thể; sự nhạy bén, trải nghiệm và trên hết là tinh thần dám lăn xả, dấn thân và tâm huyết của những người làm báo.

Phiên tòa sơ thẩm xét xử Hồ Đức Hòa và đồng bọn về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” diễn ra ngày 9 và 10.01.2013 và phiên phúc thẩm diễn ra ngày 23.05.2013 tại TP Vinh (tỉnh Nghệ An) đã tiếp tục những diễn biến phức tạp tại một số cơ sở tôn giáo trên địa bàn tỉnh Nghệ An bởi sự kích động của các phần tử phản động Việt Tân. Trước tình hình đó, ban biên tập báo Nghệ An đã cử phóng viên theo dõi sát diễn biến của phiên tòa, đồng thời chủ động cử phóng viên thâm nhập các địa bàn có cơ sở tôn giáo trong tỉnh để nắm tình hình... Đỉnh điểm của vụ việc là các hành vi gây rối trật tự công cộng, phá hoại tài sản, bắt giữ đánh đập người trái phép vào tháng 5, cuối tháng 8, đầu tháng 9 năm 2913. Trong thời gian xảy ra vụ việc, hàng ngày trên mặt báo Nghệ An đều có các bài viết phản ánh, phân tích định hướng dư luận. Tổng cộng trong đợt tuyên truyền này, báo đã có 96 tin, bài viết, phóng sự điều tra, video clip về các vụ vi phạm pháp luật xảy ra tại Nghi Phương, Nghi Lộc trên báo in, báo điện tử.

Trước hết phải kể đến sự nhạy bén, sắc sảo của ban biên tập báo trong phán đoán xu hướng, diễn biến của sự việc, xác định “điểm nóng”, chủ động cử nhóm phóng viên tỏa ra nhiều hướng, theo dõi tình hình, thu thập tài liệu, chứng cứ, nắm bắt thông tin từ nhiều kênh trong suốt quá trình trước, trong và sau khi xảy ra sự kiện giáo dân vi phạm pháp luật ở Nghi Phương. Sự quan tâm, động viên, chỉ đạo sát sao và bản lĩnh vững vàng, cứng cỏi của lãnh đạo báo là điểm tựa và động lực để nhóm phóng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Trong quá trình tác nghiệp, phóng viên gặp không ít khó khăn, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng vì xung quanh khu vực nhà thờ Trại Gáo thuộc giáo xứ Mỹ Yên, Nghi Phương gần như “nội bất xuất, ngoại bất nhập” với những hàng rào cảnh giới trong, ngoài phong tỏa khắp nơi. Bất cứ ai lạ mặt bén mảng vào lập tức bị bao vây, đánh đập, cảnh cáo. Ở các giáo xứ lân cận, tinh thần cảnh giác, nghi kị, hình thành khoảng cách giữa bà con lương - giáo cũng bắt đầu lây lan nhất là sau khi xảy ra sự kiện một số giáo dân quá khích dùng gạch đá, gậy gộc chủ động tấn công lực lượng chức năng ngay trước cổng UBND xã Nghi Phương.

Để nắm bắt thực tế, thu thập thông tin, nhóm phóng viên chúng tôi đã hóa thân thành nhiều vai, sử dụng nhiều phương tiện, kiên trì bám trụ, chờ đợi thời cơ để tiếp cận địa bàn bất kể thời tiết, bất kể ngày đêm với phương châm làm việc hiệu quả nhưng phải đảm bảo an toàn. Còn nhớ, vào thời điểm xảy ra vụ việc giáo dân quá khích xông vào trụ sở UBND, bắt và giam giữ trái pháp luật lãnh đạo huyện Nghi Lộc và lãnh đạo xã Nghi Phương xảy ra vào ngày 03.09.2013; đoạn đường tỉnh lộ trước trụ sở và trong sân UBND xã Nghi Phương luôn có hàng trăm giáo dân quá khích, sẵn sàng gây gổ, bắt giữ những ai đi qua mà họ nghi là dừng lại để nghe ngóng, báo tin cho chính quyền. Sau khi tính toán kỹ các phương án, chúng tôi mượn một chiếc xe máy cà tàng, hóa trang, đóng giả cặp vợ chồng nhà quê nghèo khổ đi buôn dừa, bị hỏng xe để tiếp cận hiện trường vụ việc một cách trót lọt…

Trước đó, để ghi hình những dấu tích đập phá do các giáo dân quá khích gây ra tại nhà cũ của anh Đậu Văn Sơn - Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự xã Nghi Phương tại xóm 10 (Nghi Phương, cách nhà thờ trại Gáo khoảng 300m) vào tối ngày 22.05.2013, nhóm phóng viên phải cho xe ô tô nổ máy chờ sẵn tại một địa điểm tin cậy ở xã lân cận sau đó cử phóng viên đóng giả làm người nhà đi cùng một người dân địa phương, mạo hiểm tiếp cận ngôi nhà của anh Sơn - lúc này đã có gia đình khác đến sinh sống. Đó là những giây phút hồi hộp nghẹt thở vì trước đó đã từng có cộng tác viên, phóng viên báo khác vào tìm hiểu thông tin và bị một số đối tượng lùng bắt, đuổi đánh.

Quá trình tác nghiệp, nhóm phóng viên phải chủ động ứng biến linh hoạt với mọi tình huống, đảm bảo bí mật nhưng vẫn báo cáo tình hình thường xuyên và xin ý kiến chỉ đạo của ban biên tập. Nhờ vậy, phóng viên báo Nghệ An đã có mặt kịp thời tại các thời điểm diễn ra các sự kiện liên quan đến tôn giáo như lễ tấn phong giám mục phụ tá Nguyễn Văn Viên hay trực tiếp chứng kiến những việc làm vi phạm pháp luật của một số giáo dân quá khích ở Nghi Phương (đứng đằng sau là một số chức sắc, linh mục cực đoan và các thế lực phản động) từ ngày 30.08 đến 04.09.2013, nhất là trận mưa đá, gậy gộc được sắp đặt, chuẩn bị có chủ đích nhắm vào lực lượng chức năng đang làm nhiệm vụ trước cổng UBND xã Nghi Phương, uy hiếp tính mạng của những người đang có mặt trong trụ sở vào chiều ngày 04.09.2013.

Trong cơn mưa đá rào rào ném ra từ đám đông và đối tượng quá khích núp trong những ngôi nhà gần đó, nhiều người bị thương, nhóm phóng viên báo Nghệ An không quản ngại nguy hiểm tiếp cận ghi hình, chụp ảnh sự việc để có thể cung cấp cho độc giả những hình ảnh chân thực, khách quan.

Những điều “mắt thấy, tai nghe” cùng những bằng chứng (hình ảnh, video clip, ghi âm…) và các tư liệu mà nhóm phóng viên chúng tôi thu thập được đã vạch trần thủ đoạn lợi dụng đức tin, kích động giáo dân nhẹ dạ cả tin gây rối để “lừa dối bề trên, vu khống chính quyền” của những kẻ xấu mà mục đích cuối cùng là tạo điểm nóng, gây bất ổn chính trị, chia rẽ đoàn kết lương-giáo, gây mất niềm tin của người dân vào cấp ủy, chính quyền. Đó cũng là vũ khí sắc bén để báo Nghệ An tự tin, quyết liệt đấu tranh với những luận điệu vu khống, kích động, bóp méo, xuyên tạc sự thật qua các văn thư, thông cáo, thư chung, các bài trả lời phỏng vấn… của Giám mục Nguyễn Thái Hợp và Tòa giám mục Giáo phận Vinh cùng một số trang web phản động “ăn theo, nói leo” trong, ngoài nước.

Đã không ít lần, trả lời công văn của Tòa giám mục, báo Nghệ An thẳng thắn khẳng định những thông tin mà báo phản ánh là trung thực, khách quan, đúng sự thật và sẵn sàng đối thoại với Tòa giám mục xã Đoài để làm rõ hơn về những sự việc trên.

Nhiều tháng ròng rã “chiến đấu” trên mặt trận thông tin, hầu như ngày nào, báo cũng có tin, bài phản ánh về sự việc và diễn biến tình hình. ban biên tập, nhóm phóng viên và các bộ phận liên quan (thư ký, morat, vi tính, kỹ thuật…) làm việc đến 3-4 giờ sáng, quên cả mệt mỏi với mong muốn, cung cấp cho bạn đọc (cả giáo dân và lương dân) những thông tin mới nhất, xác thực nhất để có cái nhìn khách quan, toàn diện, hiểu đúng bản chất vụ việc, không mắc mưu chia rẽ, trúng kế ly gián của kẻ xấu. Thực tế, đại đa số đồng bào giáo dân ở Nghi Phương (Nghi Lộc) nói riêng, giáo phận Vinh nói chung là những người “kính Chúa yêu nước”, những người dân quê hiền lành chân chất một nắng hai sương trên đồng ruộng.

Là phóng viên của tờ báo Đảng - cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh, hơn bao giờ hết, chúng tôi thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc làm rõ sai phạm, phân định trắng - đen, thức tỉnh những giáo dân - công dân nhẹ dạ cả tin đang bị kẻ xấu lợi dụng nhằm phục vụ cho những mưu đồ chính trị; vạch trần âm mưu chia rẽ đoàn kết giáo - lương của các thế lực thù địch, định hướng dư luận hiểu đúng về bản chất sự việc. Đồng thời cung cấp những thông tin quý giá để các cơ quan chức năng có hướng xử lý kịp thời.

Nhà báo Đức Chuyên trong một chuyến đi tác nghiệp ở Trường Sa

Loạt tin, bài sau khi phát hành đã được các trang mạng, các báo điện tử, blog, facebook đăng tải lại được bạn đọc, dư luận và các cơ quan chức năng trong và ngoài tỉnh đánh giá cao trong việc vạch trần những thủ đoạn của các phần tử quá khích, lợi dụng tín ngưỡng tôn giáo để kích động những người nhẹ dạ cả tin dẫn đến vi phạm pháp luật; cũng như giúp mọi người hiểu rõ bản chất sự việc, góp phần ổn định tình hình xã hội trên địa bàn.

Nhà báo Khánh Ly tác nghiệp ở cơ sở

Ghi nhận những hiệu ứng, thành công của loạt bài này, UBND tỉnh đã tặng bằng khen cho tập thể báo Nghệ An và hai tác giả. Không những thế, giải 1 của hội đồng chấm giải Báo chí Quốc gia năm 2013 dành cho loạt bài tiếp tục nhân lên niềm vinh dự cũng như trách nhiệm to lớn của những người làm báo chúng tôi.

--------------------------------

^(*) Chùm bài “Xung quanh vụ việc vi phạm pháp luật ở Nghi Phương” (Giải A xã luận, bình luận, chuyên luận – Báo Nghệ An).

Đức Chuyên - Khánh Ly

Nguồn: nguoilambao.vn