Nghề báo

(ICTPress) - “Trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế và cuộc sống sôi động, sự tiến bộ của đất nước, báo chí của chúng ta phải trở thành lực lượng báo chí chuyên nghiệp”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng khẳng định tại Lễ trao giải Báo chí quốc gia lần thứ VI năm 2011 tối nay 21/6 tại Hà Nội.

Đến dự lễ trao giải còn có đồng chí Đinh Thế Huynh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Vũ Văn Ninh, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng; đồng chí Thuận Hữu, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Tổng Biên tập báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải Báo chí quốc gia; đồng chí Nguyễn Thế Kỷ, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Nguyễn Bắc Son, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, đồng chí Đỗ Quý Doãn, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, lãnh đạo các cơ quan báo chí ở Trung ương và Hà Nội cùng đông đảo những người làm báo.

Đồng chí Nguyễn Sinh Hùng và đồng chí Đinh Thế Huynh trao giải thưởng cho các tác giả đoạt giải A (Ảnh: Khánh An)

Trong Ngày Báo chí Cách mạng 21/6 này, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cho biết trong ngày lễ tôn vinh này báo chí được giao 3 trách nhiệm: Mong báo chí thấy, khai thác, phản ảnh được cái tốt, cái đẹp của đất nước, con người rõ nét hơn, đẩy lùi được cái xấu, mặt xấu; Báo chí có lấn át được trào lưu xấu và Rèn luyện bản lĩnh, tấm lòng và tri thức Việt Nam.

Nhân dịp này, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cũng chúc các nhà báo lão thành, đội ngũ báo chí hôm nay thành công hơn nữa trong sự nghiệp báo chí của mình.

Hội đồng Giải báo chí quốc gia cho biết năm nay Giải nhận được 1268 tác phẩm của các tác giả, nhóm tác giả, được tuyển chọn từ 55 Hội nhà báo tỉnh, thành phố, 62 Liên chi hội, Chi hội trực thuộc và cơ quan báo chí Trung ương.

Kết quả 95 tác phẩm xuất sắc thuộc 8 thể loại được trao, với kết quả 2 giải A, 23 giải B, 39 giải C và 31 giải Khuyến khích. 58 tác phẩm vào vòng chung khảo, nhưng không được Giải cũng sẽ được ghi nhận bằng Giấy chứng nhận và phần thưởng.

Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giải báo chí quốc gia, đồng chí Thuận Hữu đánh giá: năm nay, các tác phẩm báo in khá tốt, đa dạng về đề tài, phong phú về thể loại, nội dung, đồng đều về chất lượng, nhưng không có giải A. 2 Giải A năm nay thuộc về báo hình và báo nói, với những đề tài phản ánh sinh động về những vấn đề thời sự, có tầm ảnh hưởng sâu rộng.

2 giải A trong 8 thể loại báo chí được trao giải báo chí thuộc về báo nói (thể loại tin, bài phản ánh, phỏng vấn, tọa đàm, bình luận, chuyên luận và báo hình (dành cho bình luận, tọa đàm, giao lưu, phim tài liệu): tác phẩm: Chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa, nhìn từ công pháp quốc tế (nhóm tác giả: Thùy Vân, Thu Lan, Lê Phúc, Lê Bình - Hệ VOV1 - (Liên chi hội nhà báo Đài Tiếng nói Việt Nam), tác phẩm: Tượng đài Bác Hồ giữa thủ đô nước Nga (nhóm tác giả, Trần Cẩm, Duy Nghĩa, Lô Thắng, Việt Anh, Nguyễn Thị Thu Hà - Trung tâm phim tài liệu và phóng sự - Liên chi hội nhà báo Đài Truyền hình Việt Nam).

Năm nay số tác phẩm của cộng tác viên dự giải cũng nhiều hơn những năm trước. Đó là những tác phẩm của nguyên lãnh đạo cấp cao, là những nhà báo không chuyên, viết về những lĩnh vực họ chuyên gia.

Lan Phương

Ở Việt Nam không có báo lá cải nhưng gần đây một số ít tờ báo, phụ trang đăng tải những nội dung thiếu lành mạnh, sai sự thật... dẫn đến hiện tượng "lá cải hóa" báo chí ngày một rõ nét.

Nhân ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son đã trao đổi thẳng thắn về vấn đề này.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Bắc Son. (Ảnh: Vietnamnet)

- Thưa Bộ trưởng, trong một phát ngôn gần đây, Bộ trưởng đã khẳng định Việt Nam không có báo lá cải. Tuy nhiên, Bộ trưởng nghĩ gì khi hiện tượng "lá cải hóa" báo chí đang ngày một rõ nét...?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Ở nước ta, báo chí là của Đảng, Nhà nước, của các đoàn thể chính trị-xã hội và là diễn đàn của nhân dân.

Báo chí đã tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các giải pháp phát triển kinh tế-xã hội đến với toàn xã hội. Từ đó tạo nên sự quyết tâm, lòng tin, đồng thuận của xã hội với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần biến quyết tâm ấy thành hành động cách mạng thực tiễn và thành quả cách mạng.

Ngoài ra, báo chí còn phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và mong muốn của nhân dân với Đảng và Nhà nước. Qua đó, Nhà nước đã bổ sung, hoàn chỉnh đường lối chủ trương chính sách để phù hợp với lòng dân, phù hợp với thực tiễn phát triển của cách mạng Việt Nam.

Báo chí có vị trí quan trọng, thực sự khẳng định là phương tiện thông tin truyền thông thiết yếu của xã hội.

Bên cạnh thành quả đạt được, trong đời sống báo chí chúng ta còn có những khuyết điểm. Có một số nhà báo, thể hiện ở một số bài báo, kể cả báo viết, báo điện tử, trang phụ... xuất hiện xu thế rút tít giật gân, đưa những thông tin không phù hợp tôn chỉ mục đích.

Ví dụ, có báo đưa thông tin miêu tả quá chi tiết một vụ án rùng rợn, cá biệt trong xã hội hoặc đăng tải quá nhiều về cách ăn mặc hở hang, lộ liễu của một số ca sĩ, không phù hợp với thuần phong mỹ tục. Trong khi đó, những vụ việc như vậy cần phải được đấu tranh ra khỏi đời sống và chúng ta không khuyến khích tuyên truyền...

Chính những bài báo như vậy đã làm tầm thường hóa báo chí cách mạng nước ta. Đó là những hiện tượng chúng ta cần phê phán mà xã hội coi đó là những thứ "lá cải" trong đời sống báo chí. Còn trong tôn chỉ, mục đích thì chúng ta không có báo lá cải.

- Theo Bộ trưởng, những hiện tượng trên sẽ tác động như thế nào tới xã hội?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Khi những những thông tin cá biệt như trên quá nhiều sẽ không chỉ gây sự u ám mà còn tạo sự lo lắng trong xã hội.

Báo chí không phải chỉ là đưa tin mà quan trọng hơn phải góp phần xây dựng lòng tin, tạo bầu không khí trong lành, sự phấn khởi trong xã hội, xây dựng niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước vượt qua khó khăn để quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội hiện nay. Đó là nhiệm vụ quan trọng của báo chí, nhưng thời gian qua một số ít các báo lại đi vào những thông tin tầm thường, dung tục dẫn đến ảnh hưởng chung của hoạt động báo chí.

Đáng lẽ báo chí phải tôn vinh thuần phong mỹ tục thì có một số ít lại báo đưa thông tin trái thuần phong mỹ tục [ca sĩ "lộ hàng", ăn mặc phản cảm, ứng xử...-pv] rất nhiều. Thậm chí có nhiều báo điện tử treo lên rất lâu, hoặc link từ náo này sang báo khác.

Trong xã hội có rất nhiều thông tin về người tốt việc tốt, sự giúp đỡ của con người trong cơn hoạn nạn, vươn lên trong học tập của trẻ em nghèo vượt khó.... nhưng một số báo không đưa đậm nét, thường xuyên mà lại dành thời lượng đưa thông tin không mong muốn như trên.

Những tác hại từ việc này không chỉ đem lại sự u ám, lo lắng mà còn làm ảnh hưởng đến việc giữ gìn phẩm chất, đạo đức của người làm báo cách mạng.

Có hiện tượng nhà báo lấy thông tin không chính thống, nguồn tin không tin cậy từ đời thường cũng như trên mạng, dẫn đến đưa tin không chính xác. Rồi có những tin đồn ở ngoài xã hội lại trở thành tin chính thống của báo chí.

Nguy hiểm ở chỗ, báo chí của chúng ta là của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể chính trị xã hội. Do đó, tất cả những gì báo chí nói, nhân dân đều hiểu của Đảng, Nhà nước nói. Và khi thông tin sai sự thật là rất nguy hại và khó sửa chữa. Nó ảnh hưởng tới uy tín cá nhân, hoạt động sản xuất kinh doanh, uy tín của doanh nghiệp, địa phương... Thậm chí với sự phát triển của báo điện tử hiện nay, việc copy, trích dẫn đăng tải lại thông tin sẽ dẫn đến việc cái sai của báo này, báo khác cũng sai theo...

- Là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông đã và sẽ làm gì để hạn chế, tiến tới dẹp bỏ xu hướng "lá cải" hóa báo chí nói trên?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Để xảy ra các việc sai trái của một số báo, phụ trang... nói trên là điều không mong muốn và chúng ta cần đấu tranh loại bỏ trong đời sống báo chí bằng cách thực hiện tổng hợp nhiều biện pháp.

Thứ nhất, cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện, ngăn chặn hiện tượng đó, không để nảy sinh ở nhiều nơi, trên nhiều báo. Vai trò thanh tra này không chỉ của Bộ, mà còn của thanh tra các Sở Thông tin và Truyền thông vì chính địa phương tiếp xúc với báo chí rất nhiều.

Thứ hai, các cơ quan chủ quản của tờ báo cần phát huy vai trò, trách nhiệm của mình như trong Luật Báo chí đã quy định, nhằm đưa tờ báo thuộc đơn vị mình quản lý đi đúng hướng.

Thứ ba, cần là nêu cao vai trò trách nhiệm của người quản lý báo chí trực tiếp (ở đây là Tổng Biên tập, Phó Tổng Biên tập, các ban biên tập), quan tâm tới quy trình tác nghiệp của phóng viên, biên tập, xuất bản.

Thứ tư là phải quan tâm nâng cao trình độ chính trị, bản lĩnh nghề nghiệp và đặc biệt là phẩm chất đạo đức của người làm báo đối với phóng viên. Đây là một yếu tố quan trọng vì phóng viên là người trực tiếp tiếp cận với cuộc sống, độc giả và là người viết lên những bài báo đóng góp cho sự phát triển của báo chí. Do đó, hơn ai hết phóng viên phải nêu cao đạo đức nghề nghiệp, vai trò trách nhiệm của mình để tạo nên những sản phẩm báo chí thực sự phục vụ cho lợi ích của đất nước, nhân dân...

- Hình thức xử phạt cao nhất, khi các phụ trang báo chí vẫn tiếp tục "lá cải" hóa là gì, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son: Trong Hội nghị báo chí toàn quốc tháng 3/2012 đã chỉ rõ, nếu báo nào đi lệch tôn chỉ mục đích, bị nhắc nhở nhiều lần và có thời gian, lộ trình sửa chữa mà vẫn vi phạm thì biện pháp cao nhất sẽ là thu hồi giấy phép.

- Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Phương Chi

(Theo VietnamPlus)

(ICTPress) - Trường Sa là chuyến công tác đặc biệt đối với mỗi nhà báo. Nhân Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6/2012, ICTPress giới thiệu đến bạn đọc, đồng nghiệp một bài viết của một nhà báo viết về nghề không phải để “khen nhau” mà như là một dịp để trao đổi nghiệp vụ.

Tạm biệt Trường Sa, tôi càng thêm trân trọng nghề báo mà mình theo đuổi, cái nghề mà nhờ nó chúng tôi có thể giúp cho người khác tin yêu những gì mình tin yêu, nhất là khi sự tin yêu ấy thật cao cả bởi chúng ta cùng nhìn về một hướng.

Trước khi ra Trường Sa, tôi tìm đọc báo chí viết về Trường Sa của lớp lớp đồng nghiệp đi trước, vừa để có những hiểu biết cơ bản, vừa để tránh lặp lại những gì họ đã viết. Càng đọc càng thấy… lo lắng, vì Trường Sa là khu vực thông tin ưu tiên của tất cả các báo, nên đã được khai thác kỹ lắm rồi, không biết mình còn gì để viết ?! Khi lên tàu, lại “choáng” vì chuyến này có tới hơn ba mươi nhà báo, nhà văn. Ấy là mới có một đoàn công tác, còn mười mấy đoàn ra Trường Sa mùa này nữa, thì nhà báo có mà… “đông hơn quân Nguyên”! Chúng tôi bảo nhau: Thế này thì gay rồi, đụng hàng chan chát cho mà xem!

Bây giờ ngồi đọc lại những gì các nhà báo có mặt trên tàu HQ 996 chuyến ấy viết, mới thấy hóa ra là không phải vậy. Bài viết nào cũng chân thực và giàu cảm xúc nhưng lại không mấy “đụng hàng”, bởi ai cũng chọn cho mình một góc nhìn riêng, vì thế mà vẫn đảo ấy, người ấy nhưng lạ mà quen, quen mà… vẫn lạ!

Đông nhất là đoàn nhà báo thuộc Liên chi hội nhà báo Bộ Thông tin và Truyền thông, 8 người. Đông và rất có kỷ luật. Có lịch chính thức được đi Trường Sa, cũng là lúc họ rủ nhau đóng góp tiền mua quà tặng chiến sĩ. Quà của họ là những chiếc điện thoại cùng với một cơ số sim, thẻ Viettel. Lên tàu, họ phân công nhau viết, thường xuyên nhắc nhau xem bài vở ra sao. Nhà báo Lan Phương trực trang thông tin ictpress.vn của Liên chi hội, ban đầu đã làm tôi… cười mát, vì sự mẫn cán, chỉn chu quá mức. Ra đảo, Phương cũng xông xáo lắm, phỏng vấn bộ đội suốt. Nhưng ngủ hay đi vắng thì thôi, thức dậy là tôi lại thấy Phương nhăn nhó, loay hoay với máy tính, ảnh ọt. Tôi đã nghĩ thầm, “cái trang web con con có gì mà quan trọng chứ!”. Lên bờ, đọc những gì Phương viết, tôi mới thấy mình thật không phải. Phương đã lao động rất nghiêm túc, trách nhiệm đến từng con chữ, bằng sự yêu thương đầy tôn kính với biển và người Trường Sa.

Nhà báo Kiên Trung, tác giả của những phóng sự điều tra nổi tiếng trên báo điện tử VietNamNet cũng là thành viên của đoàn. Tôi có một kỷ niệm với Kiên Trung. Ngày 21/4, tàu ra đảo chìm Đá Lát. Thăm cán bộ chiến sĩ trên đảo khoảng hai giờ, sau đó chúng tôi trở lại Trường Sa Lớn. Tàu chạy chừng 20 phút, bỗng có lệnh dừng lại để chờ một nhà báo. Đó là Kiên Trung, do mải tác nghiệp đã bị rớt lại đảo, xuồng cao tốc phải đuổi theo tàu, đưa về. Lên tàu, Kiên Trung tìm đến tôi với một hộp các tông khá to, nói là “Các anh ở đảo Đá Lát gửi tặng chị”. Đó là một cây san hô hình trái tim đẹp và lạ nhất mà tôi được thấy. Trở về đất liền, Kiên Trung khiến độc giả bị cuốn theo một loạt phóng sự về Trường Sa. Từ những chuyện rất đời thường như: cây xanh, nước ngọt, họa sĩ vẽ về đảo, sư thầy ra đảo, lễ Phật đản ở Trường Sa, những chú chó ở Đá Lát, đôi chim bồ câu ở Đá Tây,… qua tay Kiên Trung, đều sống động và đầy cảm xúc. Đồng nghiệp í ới gọi nhau đọc rồi trầm trồ: “Cùng đi với mình, mà sao nó quan sát nhanh, viết tài thế nhỉ?”

Kíp nhà báo của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) có 3 người, phụ trách là biên tập viên Diệp Anh của VTV1. Bên ngoài, nhìn Diệp Anh đẹp hơn trên màn hình, nhưng đẹp nhất có lẽ là lúc chị… đứng rán liền 200 cái nem trong bếp, mồ hôi mồ kê nhễ nhại và cười rất tươi! Diệp Anh cũng như nhiều chị em trong đoàn công tác, lúc rảnh là lại xuống bếp giúp tổ phục vụ. Đoàn của VTV làm việc rất chuyên nghiệp, có kịch bản được chuẩn bị trước, nên ghi hình phát sóng được nhiều chương trình hay. Cũng rất chuyên nghiệp là đoàn của Đài tiếng nói Việt Nam (VOV). Hai phát thanh viên của chương trình VOV giao thông bám sát kênh sóng của nhà đài, hễ khi nào bắt được sóng là họ lại tổ chức phát thanh trực tiếp, khi thì tại đảo, khi thì trên tàu. Hạnh phúc nhất vì được VOV đưa hẳn một chương trình lên sóng, đó là cô văn công trẻ tên Quyên (Đoàn Đà Nẵng) và anh Tuấn (Đoàn Đảng ủy ngoài nước) cùng sinh ngày 24/4. Chương trình chúc mừng sinh nhật được tổ chức trên boong tàu, nối sóng VOV truyền đi cả nước.

Các phóng viên báo ngày, báo mạng thường là những người có cường độ làm việc cao nhất, vừa đi vừa viết bài gửi về theo tinh thần “ngay và luôn”, như Ngọc Khôi (Báo Bưu điện), Hoàng Liên Sơn (TTXVN). Nhưng tranh thủ mọi khả năng để lấy được nhiều thông tin nhất về Trường Sa là điều mà ai cũng tâm niệm, vì thế các nhà văn làm báo cũng rất chịu khó xông xáo, bởi không nói ra nhưng ai cũng nghĩ: ra Trường Sa là một may mắn, biết bao giờ mình được may mắn lần nữa?

Vậy mà có những nhà báo liên tục may mắn, khiến chúng tôi phải ghen tị. Nổi tiếng vì nhiều lần đi Trường Sa nhất - 13 lần, là Đại tá, NSƯT, nhà báo Chi Phan, Phó Tổng biên tập báo Cựu chiến binh. Đến đảo nào ông cũng kể vanh vách về đặc điểm của đảo ấy. Tuổi ngoại lục tuần mà ông đi thoăn thoắt, tác nghiệp còn nhanh nhạy hơn nhiều nhà báo trẻ. Vậy mà ông vẫn bảo: "Cứ đi rồi về mới thấy mình vẫn còn nhiều chuyện chưa thể nói hết được".

Với nhà báo Lưu Quang Phổ (Báo Thanh Niên), đây là chuyến thứ 3 ra Trường Sa. Anh kể: Lần đầu ra năm 1996, Trường Sa lớn vẫn là một đảo nổi mênh mông cát trắng và đá san hô, dăm cây bàng vuông trơ trọi trước nhà chỉ huy đảo. Lính đảo thì khó khăn muôn bề, nhìn ai cũng thấy khắc khổ vì dãi dầu sóng gió, đến bộ quân phục đón khách cũng không mấy tươm tất. “Lần ấy, tàu gặp bão trên đường về. Gió cấp 9, sóng cấp 10, tàu nghìn tấn hụp lên hụp xuống, có lúc chân vịt quay ù ù trong không khí, mình tưởng không còn quay về nữa”. Năm 2007 anh ra Trường Sa lần thứ 2. Kỷ niệm nhớ đời của anh chuyến này là do sóng lớn làm xô lắc tàu, chiếc laptop rơi xuống sàn, tiêu luôn toàn bộ dữ liệu và hình ảnh chuyến đi. Rất nhiều tháng sau đó mới cứu được một phần dữ liệu, còn lại thì hỏng cả.    

Lần này, ấn tượng nhất của anh là cả đảo đã được phủ trong màu xanh mát rượi, nhà cửa mọc lên san sát, yên bình. Người cũng như đảo, bớt vất vả hơn nên đẹp hơn xưa nhiều lắm. Anh bảo, hình ảnh thú vị nhất mà anh “săn” được là một con cò trắng trên đảo Trường Sa Lớn. Tôi nhớ chú cò ấy. Chiều 21/4, sau một cơn mưa dông bất chợt, những vòm cây xanh mướt óng ả, một đôi cầu vồng hiện ra lộng lẫy ngay phía trên mái chùa. Bầy gà, vịt lục tục kiếm mồi quanh những gốc cây, chú lợn đen trũi nhà ai ụt ịt dũi đất. Bỗng từ đâu đó bay về một chú cò trắng. Cò ta đáp xuống, rồi sải bước trên dải cỏ xanh rìa đường băng, thong thả, bình thản như một công dân của đảo. Chúng tôi đã thảng thốt chạy theo, bấm máy lia lịa trong cảm xúc mới về một Trường Sa đất lành, rất đỗi thanh bình.   

Các đồng nghiệp mà tôi gặp trong chuyến đi này đều cho tôi những ấn tượng đẹp về lòng yêu nghề, sự nghiêm túc và chuyên nghiệp trong quá trình khai thác và xử lý thông tin, để có được những tác phẩm báo chí hay nhất về Trường Sa gửi đến bạn đọc.

Nói về sự chuyên nghiệp, tôi sẽ không giấu một câu chuyện đáng xấu hổ của mình.  

Chuyện là, khi đang ngồi xuồng từ đảo Đá Tây về tàu, lênh đênh dưới nắng trưa chói chang, táy máy thế nào với cái máy ảnh mang theo, mà tôi xóa mất toàn bộ ảnh chụp ở Trường Sa Lớn, Đá Lát, Đá Tây. Tiếc ngẩn ngơ và tự giận mình không thể tả! Đồng nghiệp vội dặn tháo ngay thẻ nhớ ra cất luôn đi, chừng nào về đất liền thì mang đi phục hồi. Hôm sau, nhà báo Ngọc Khôi (Báo Bưu điện) cho mượn một cái thẻ nhớ khác. Hân hoan lắp thẻ vào máy ảnh, vội theo đoàn lên đảo Phan Vinh. Rút máy ra chụp được 2 kiểu thì ôi thôi, máy hết pin! Thế là suốt hai tiếng trên đảo, tôi chỉ có thể tác nghiệp với sổ và bút. Khi về đất liền, tôi mang thẻ nhớ đi cứu trợ nhưng chỉ được một phần, còn thì hỏng gần hết.

Làm chủ các phương tiện, chuẩn bị tốt về mọi mặt trước khi tác nghiệp -  những bài học sơ đẳng vốn được dạy cho sinh viên mới học nghề, vậy mà tôi đã quên! Sự thiếu cẩn trọng đã cho tôi một bài học nhớ đời.

Điều phần nào an ủi tôi sau đấy, là đã mang được tờ báo Văn nghệ Thái Nguyên ra tặng các chiến sĩ ngoài đảo. Tờ báo đặc biệt có ý nghĩa với một người con của quê hương Phúc Thuận, Phổ Yên trên đảo Thuyền Chài. Đại úy Triệu Tiến Huy dân tộc Dao, sinh năm 1979, là Chính trị viên của đảo. Huy học trường Sĩ quan Lục quân 1, được điều về Vùng 4 Hải quân công tác. Xung phong ra Trường Sa từ năm 2008, vợ con hiện ở Cam Ranh, Khánh Hòa. Gặp tôi, Huy mừng lắm, vì lâu lâu mới gặp được đồng hương. Nói chuyện được ít câu đã phải chia tay, Huy bùi ngùi hẹn cuối năm về phép sẽ lên chơi với tôi và Tòa soạn Báo, bởi hàng năm được nghỉ phép lên bờ, Huy đều về thăm bố mẹ già. Tạm biệt Huy, tôi hứa một ngày gần nhất sẽ đến đất chè Phúc Thuận thăm gia đình Huy.

Cây san hô được bộ đội Đá Lát tặng khiến tôi vừa mừng rỡ vừa lo lắng, vì không biết làm thế nào để mang về mà không bị vỡ hay sứt mẻ. Nhưng tổ phục vụ trên tàu đã giúp tôi. Các bạn dùng xốp và giấy vệ sinh chèn thật chặt, buộc thật kỹ. Lên tàu, xuống nhà khách, ra sân bay, đều một tay các chiến sĩ hải quân bê giúp. Và tôi đã mang được món quà quý giá ấy về nhà tuyệt đối an toàn. Bây giờ, cứ mỗi lần ngắm trái tim san hô độc đáo ấy, trong tôi lại dào lên những cơn sóng biển, lại cồn cào nỗi nhớ Trường Sa.

Tạm biệt đảo Núi Le B

Xuất phát trước chúng tôi một ngày là đoàn của đại biểu các tôn giáo và người Việt ở nước ngoài, trong đó có nhiều nhà báo hải ngoại. Xem trên các trang Viet Weekly, Phố Bolsa TV, thấy thông tin và hình ảnh về phần lãnh thổ, lãnh hải xa xôi nhất của đất nước hiện lên đẹp và thiêng liêng vô cùng qua con mắt của các nhà báo ở xa Tổ quốc, càng thấy tinh thần dân tộc, tình nghĩa đồng bào không phân chia biên giới.

Và càng thêm trân trọng nghề báo mà mình theo đuổi, cái nghề mà nhờ nó chúng tôi có thể giúp cho người khác tin yêu những gì mình tin yêu, nhất là khi sự tin yêu ấy thật cao cả bởi chúng ta cùng nhìn về một hướng.

  Hướng ấy, là Tổ quốc.

  Hướng ấy, là Vạn Lý Trường Sa.

Nguyễn Thúy Quỳnh

Tổng Biên tập Báo Văn nghệ Thái Nguyên

Sau 30 năm cầm bút, mặc dù hiện nay là Tổng biên tập nhưng ông vẫn lao đi chụp ảnh, viết tin, bài... như những phóng viên và luôn giữ lửa cho đam mê viết báo.

Rất nhiều độc giả biết đến nhà văn, nhà báo Nguyễn Như Phong, nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Công an Nhân dân, nay đang là Tổng Biên tập Báo Năng lượng Mới. Tên tuổi của ông gắn liền với nhiều bài phóng sự điều tra được chú ý, tác giả của 7 cuốn tiểu thuyết, gần 140 tập phim truyện truyền hình.

Tôi đã từng đọc nhiều bài phóng sự điều tra của ông, nhưng đây là lần đầu tôi được "diện kiến" ông. Vì thế, trong lòng tôi có nhiều âu lo thắc thỏm. Bởi nếu so với ông, tôi chỉ là hàng con cháu xét cả tuổi đời và nghề. Nhưng khi gặp tôi, ông vui vẻ kể cho tôi nghe về những năm tháng cầm bút của mình, cũng như những trăn trở của người cầm bút hiện nay.

Đi nhiều đến nỗi con không nhận ra

Ông Phong bảo: "Nếu như không trở thành nhà báo, có lẽ tôi sẽ làm nghề lái xe hoặc biên kịch, hay đạo diễn điện ảnh. Ngày còn trẻ tôi mê lái xe lắm. Học xong lớp 10 năm 1972, tôi đi làm công nhân hợp đồng cho xưởng Phim truyện Việt Nam (số 4 Thụy Khuê, Hà Nội). Thấy tôi có chút năng khiếu về điện ảnh, đạo diễn Huy Thành khuyên tôi thi vào khoa đạo diễn của trường Sân khấu Điện ảnh. Đang chuẩn bị thi thì tôi lại được gọi nhập ngũ, thế là đành bỏ. Ở đơn vị, tôi viết được mấy truyện ngắn đăng ở Báo Văn Nghệ, Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Bộ Tư lệnh biết tin, điều tôi về làm báo. Tờ báo tôi làm đầu tiên là Báo Công Binh của Bộ Tư lệnh Công binh."

Những năm từ 1982 - 1992 khi là phóng viên Báo Công an Nhân dân, ông đi công tác xa nhà mỗi năm 8, 9 tháng là bình thường. "Đi nhiều, lắm lúc hết tiền, tôi phải đi chụp ảnh thuê, thậm chí làm cả thợ xây, viết báo thuê cho báo của công an các tỉnh. Ngày đó đi công tác phải mang theo tem gạo, nộp tiền ăn cho đơn vị mình đến lấy tin bài. Đơn vị công an nào khấm khá mời bữa cơm là vui lắm rồi, chứ làm gì có phong bì phong bao như bây giờ".

"Việc đi nhiều, viết nhiều nó là do nhu cầu của bản thân. Tôi xác định một điều rằng, mình làm báo không giỏi, không có năng khiếu bằng người khác. Thôi thì cứ chịu khó mà đi và viết. Trong mớ bài báo tầm tầm đó, may ra một vài tác phẩm người ta nhớ. Tôi là thằng thích xê dịch, thích đi khám phá. Tôi đi nhiều đến nỗi về nhà con không nhận ra bố. Cứ đi độ 3 tháng, về nhà nghỉ một tháng lại đi", ông Phong tâm sự. Chính những khoảng thời gian đó đã tạo cho ông kinh nghiệm, bản lĩnh nghề nghiệp và có vốn sống đầy đặn để viết.

Nhà báo Nguyễn Như Phong trên cánh đồng Chum - Xiêng Khoảng (Lào).

Đi bộ hơn 200km lên vùng biên giới

Nhà báo Như Phong tự hào là người đi gần hết các đảo lớn nhỏ trong nước. Từ hòn đảo Trần, Vĩnh Thực, Cái Chiên, Cái Bầu ở Móng Cái, Quảng Ninh đến các đảo phía Nam như Phú Quốc, Côn Đảo, Lý Sơn, Trường Sa... Cũng như nhiều vùng đất ông từng đến, nhưng vùng núi Tây Bắc vẫn là nơi ông chan chứa nhiều kỷ niệm vui buồn.

"Năm 1984 tôi đã lên ngã ba biên giới Việt - Trung - Lào ở xã Xín Thầu, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu cũ (nay thuộc huyện Mường Nhé tỉnh Điện Biên). Từ trung tâm huyện Mường Tè lên xã Xín Thầu chặng đường dài hơn 200km, chúng tôi phải đi bộ cật lực 7 ngày, 7 đêm mới đến nơi. Đường mòn xuyên qua các khu rừng nguyên sinh, lên dốc, xuống đèo, khó khăn gian khổ lắm. Một ngày chúng tôi phải đi 30 cây số, có ngày 60 cây số", ông Phong kể.

Tuy vậy ông luôn hào hứng đi, bởi tình cảm của những người dân bản đùm bọc, hỗ trợ ông trong mỗi chuyến đi. Sau chuyến đi đó Nhà báo Như Phong đã cho ra đời nhiều phóng sự đặc sắc làm nên tên tuổi của ông. Nhiều tác phẩm ký, phóng sự đã đoạt giải thưởng của Báo Văn Nghệ và Đài Tiếng nói Việt Nam.

Đi công tác ở ngã ba biên giới Lào - Thái - Myanmar.

Không thể dạy viết phóng sự

Ông Phong cho hay: Hầu hết những người viết báo đều ao ước viết được thể loại phóng sự. Điều này nói lên phóng sự có ý nghĩa đặc biệt đối với báo in, nhất là các báo ra hàng tuần. Nó mang đến cho người ta hơi thở cuộc sống. Mang đến cho bạn đọc sự sâu lắng, chiêm nghiệm của người viết. Nhưng nếu không có chất văn học trong phóng sự thì bài viết rất khó sâu đậm, bạn đọc khó nhớ và thiếu hấp dẫn.

Nói về tố chất của người viết phóng sự, ông Phong cho rằng, điều quan trọng nhất phải có năng khiếu. Anh viết bài, viết tin không có năng khiếu lúc đầu có thể viết kém, nhưng viết mãi sẽ quen. Tin có khuôn mẫu, cứ viết cho đúng mẫu là được. Nhưng phóng sự cần phải có năng khiếu, tác phong làm nghề tinh thông, điêu luyện, cần cù chịu khó, tỉ mỉ, làm cái gì cũng phải đến nơi đến chốn. Viết một chi tiết ra cũng phải mắt thấy, tay sờ, tai nghe, mũi ngửi thậm chí là nếm. "Lên vùng Tam Giác Vàng (Lào - Thái Lan - Myanmar) tôi ra giữa bãi cát sông Mê Kông uống thử ngụm nước, xem nước ở đây khác sông Hồng thế nào?", ông Phong kể.

Sau hơn 30 năm cầm bút, Nhà báo Nguyễn Như Phong khẳng định một điều rằng không thể dạy người khác viết phóng sự. Ông hay nói vui rằng: "Viết phóng sự như người đi tán gái. Mỗi người có duyên tán gái riêng. Không thể lấy kinh nghiệm tán gái của người già, bảo người trẻ và ngược lại bảo cách của người trẻ cho ông già. Điều này tùy vào khiếu của từng người, duyên viết của từng người. Vì vậy, nếu có dạy cũng chỉ truyền đạt kinh nghiệm mà thôi".

Nhà báo Nguyễn Như Phong: "Ngày càng vắng các cây bút có tên tuổi".

Số lượng nhà báo có tên tuổi thưa dần

Giờ nhà báo Nguyễn Như Phong đã tạm gác lại những trang viết về lực lượng vũ trang, thử sức với cương vị là Tổng Biên tập Báo Năng lượng Mới. "Tôi vốn rất mê lĩnh vực dầu khí. Đối với tôi ngành dầu khí là "mỏ vàng" mà báo chí chưa khai thác đến nơi đến chốn", ông Phong tâm sự.

Dù tuổi đã cao, nhưng ông vẫn say nghề như ngày đầu cầm bút. Ông vẫn tự tay viết tin bài như phóng viên bình thường. Ông Phong bảo: "Việc cá nhân được lãnh đạo cử giữ vị trí này vị trí kia, cái đó không phải là nghề và nghiệp. Hôm nay có, nhưng ngày mai có thể mất. Đó là chuyện bình thường, là do nhu cầu của công việc mà cấp trên bổ nhiệm. Còn viết mới là nghề nghiệp của mình. Đã là nghề nghiệp không thể bỏ".

"Thế hệ trẻ hiện nay bước vào nghề báo thuận lợi hơn chúng tôi rất nhiều. Được trang bị kiến thức đầy đủ trong trường, dễ dàng mua các thiết bị để tác nghiệp. Tuy nhiên, họ có bất lợi, thiệt thòi hơn là có ít thời gian. Làm báo bây giờ tốc độ quá nhanh, nhu cầu công việc quá lớn. Các tờ báo vắt đến kiệt sức của phóng viên, không để cho họ có thời gian tĩnh tại nạp năng lượng mới. Cho nên nhà báo viết vội vàng. Điều đó tạo ra thế hệ nhà báo, nói như kiểu đồng bào dân tộc là viết như "người đi xin lửa": Nhanh, vội và... nông choèn choẹt".

"Càng ngày các nhà báo có tên tuổi càng thưa vắng dần. Đây là điều buồn mà Nhà báo Hữu Thọ cũng phải thốt lên: Số lượng các nhà báo tăng nhanh, nhưng mặt bằng, chất lượng, trí tuệ của các nhà báo giảm. Đây là thực trạng đáng buồn", ông Phong tâm sự.

Đức Lợi

(Theo Bee)

Tháng 6-2000, từ Pháp tôi gửi một bài viết về Tuổi Trẻ với tiêu đề "Phóng viên email". Ngày đó, trong vai thực tập sinh tại một tòa soạn báo điện tử đặt tại Paris, tôi đã hạnh phúc mô tả công việc (khi đó tôi cho là "phi thường") của người phóng viên những năm đầu tiên thế kỷ 21.

Tác nghiệp cách xa tòa soạn hàng trăm cây số, phỏng vấn đa chiều nhiều nhân vật bằng chatroom trực tuyến, gửi tin bài qua email, và ban biên tập phát hành tin chỉ bằng một nút bấm publish...

Mười hai năm đã trôi qua. Con tàu công nghệ đã đưa nghề làm tin vút bay đến những bến bờ "viễn tưởng" xa tắp, mở ra những cơ hội chưa từng có. Và "phóng viên email" năm xưa nay đã mang tên mới: Mojo (viết tắt của mobile journalist).

MoJo làm việc cho nhiều tờ báo, trong đó chủ yếu là báo điện tử. Chiếc máy tính nối mạng, máy chụp hình, máy quay và điện thoại ngày nào đã được thay toàn bộ bằng một chiếc điện thoại thông minh smartphone siêu gọn (1).

MoJo là một nhà báo đa năng: quay phim, chụp hình, soạn tin, biên tập, thuyết minh (đọc tiếng), dàn trang, vẽ đồ họa, dựng hình, kết nối viễn thông... Tất cả trong một vòng quay liên tục không ngừng nghỉ. Chưa hết, Mojo trước tiên là một blogger bền bỉ, một Facebooker có lượng friend "khủng", dùng Twitter thành thạo, là khách hàng thường xuyên của các ứng dụng mobile và kết nối với độc giả cùng đồng nghiệp của mình mọi lúc mọi nơi.

Từ hai năm trở lại đây, trong danh sách giải Pulitzer báo chí, người ta thấy các Mojo thế giới lần lượt được vinh danh: Massoud Hossaini (AFP), David Wood (HuffingtonPost.com), Matt Wuerker (Politico.org) (2)... và còn nhiều nữa.

Mojo "làm tin" với mạng xã hội

Để theo đuổi "nghiệp làm tin" ngày nay, Mojo có trong tay vũ khí lợi hại: mạng xã hội với những ứng dụng mobile. Sở trường của Mojo? Chính là tin khẩn (breaking news).

Công việc săn tin hằng ngày bắt đầu bằng việc xem các mạng xã hội như Twitter, Facebook, dạo blog, lướt web... tất cả có khi chỉ nằm trong một điện thoại smartphone nhỏ gọn.

Từ một quán nước bên đường, một nhà ga, một tầng hầm cao ốc... sự kết nối của Mojo với cộng đồng của mình luôn liên tục và rộng lớn. Anh sục tìm những thay đổi, những cảm xúc, nắm bắt những bất ngờ, dự đoán những biến động, hình dung rất nhanh câu chuyện mình sẽ kể trong bản tin và lên đường tác nghiệp tức khắc.

Những nguồn tin ban đầu có khi chỉ là một đoạn ghi âm vội vã, một đoạn video thu chớp nhoáng cảnh hiện trường từ điện thoại di động, một câu phỏng vấn nhanh bất chợt, một đoạn text "chộp" được qua Internet...

Sự kết nối mạnh mẽ qua mạng xã hội giữa cộng đồng và Mojo hơn một lần đã mang đến kết quả diệu kỳ. Đài BBC đã từng qua kết nối mạng xã hội có những video và hình ảnh nóng bỏng đầy chất nghiệp dư về những thảm họa bất ngờ (máy bay Airbus lao xuống sông Hudson năm 2009, động đất, sóng thần ở Nhật Bản 2011...). Ở nước ta gần đây nhất là những hình ảnh gian lận thi cử tại Bắc Giang phát tán trên Internet và được các phương tiện chính thống phát sóng...

Trên đường tác nghiệp, Mojo cũng không thể bỏ qua sự trợ giúp của mạng xã hội. Một sự kiện vừa xảy ra? Một tai nạn? Một thông tin còn quá mới? Kiểm tra, tìm kiếm, xác thực... cũng chính bằng mạng xã hội. Mojo tung hứng với đủ loại account và ứng dụng mobile trên smartphone: ShoZu, Qik, Twitterfone..., thậm chí cả GoogleMaps, ZoneTag... Mục tiêu là bắt lấy những chất liệu quý giá đang ào ạt xuất hiện xung quanh sự kiện.

Và cuối cùng, tin đã viết, hình ảnh đã được biên tập, video đã dựng xong, Mojo sẽ gửi tin về tòa soạn theo quy ước. Anh tweet một dòng về tin sắp lên. Anh vào blog của mình ghi lại một chút ưu tư của ngày làm tin. Anh không quên chia sẻ qua Facebook những hình ảnh bên lề... Cộng đồng rôm rả kháo nhau, bình luận, nhận xét, đánh giá... Người ta luôn muốn biết nhiều hơn, @MoJo@. Anh phải lập tức tiếp nhận yêu cầu độc giả, chuẩn bị một phóng sự dài hơn, chi tiết hơn cho bản báo in hoặc báo hình trong số phát hành hoặc phát sóng tiếp theo.

Hãy nhấp chuột thử ghé thăm "nơi" làm việc ưa thích của Mojo: các bản tin điện tử của BBC, AFP, CNN, và cả Huffington Post, hay các báo điện tử của VN, những hãng thông tấn, những tờ báo lớn và cả những bản tin "thuần điện tử" non trẻ. Tất cả đều đang "tận hưởng" những lợi thế to lớn về khai thác nguồn tin và khả năng phát hành của mạng xã hội. Đi xa hơn nữa, CNN từ 6 năm qua đã liên tục phát triển iReport như một công cụ để mời gọi cộng đồng chia sẻ mọi thể loại thông tin, dưới mọi định dạng: tin viết, tin hình, tin tiếng, tin multimedia... BBC tạo hàng trăm trang blog để phóng viên trao đổi và độc giả bình luận đủ loại đề tài, thậm chí cả về đạo đức nghề báo tại BBC (5). AFP có ứng dụng riêng trên mobile và iPad, cho phép độc giả "theo" tin của hãng qua Twitter...

"Sói biển" Mojo

Hãy thử hỏi Mojo từ đâu đến? Hãy thử đọc tên trường lớp đào tạo họ? Hãy thử kể tên những phần mềm họ sử dụng?... Không có câu trả lời nào chính xác. Với sự hỗ trợ của công nghệ, đội ngũ các Mojo hiện đại ngày càng đông đảo. Họ xuất thân từ nhiều lĩnh vực khác nhau, đang làm nhiều việc khác nhau, theo đuổi những đề tài rất khác nhau...

Tôi đã tìm vào blog cá nhân của các Mojo được giải Pulitzer báo chí 2012 vinh danh. Thật bất ngờ, hàng ngũ Mojo U30 chỉ có một người: Sara Ganim, phóng viên của báo The Patriot-News, vừa tròn 24 tuổi. Ở hầu hết các hạng mục báo chí, người ta đều bắt gặp những "sói biển" lão luyện của làng thời sự. David Wood (66 tuổi) đã làm báo từ những năm 1970 và đã hàng thập kỷ đưa tin chiến sự. Massoud Hossaini (31 tuổi) chụp ảnh phóng sự ở Iran và Afghanistan đã hơn 10 năm. Matt Wuerker vẽ biếm họa cho hơn chục tờ báo từ 25 năm qua... Điều gì làm nên sự thành công của họ?

Xưa kia là cây bút, cuốn sổ. Rồi đến máy tính, máy chụp hình, máy quay phim, điện thoại. Hôm nay là Internet, smartphone, 3G, wifi... Tất cả đều chỉ là công cụ. Điều khiến người làm tin luôn quyến rũ bạn đọc hay khán thính giả không nằm ở những công cụ. Đẳng cấp của những "sói biển" làng thời sự thể hiện qua những giá trị mà người phóng viên Email hôm qua, Mojo hôm nay luôn mang lại cho cộng đồng trước mỗi thông tin: tin đúng, xác thực, nội dung tin trung thực, góc tiếp cận riêng biệt, thể hiện trách nhiệm sống và, chắc chắn rồi, tin phải rất nhanh (6).

Như một ai đó đã nói: bản thân thông tin không quan trọng, nhưng cách bạn kể câu chuyện đó khiến những người xung quanh quan tâm. Kể chuyện, Mojo vẫn kể những câu chuyện xảy ra quanh mình như người làm tin đã làm từ những thập kỷ trước, thế kỷ trước. Sự hỗ trợ của công nghệ cho phép Mojo nhanh hơn, "giàu có" hơn trong chất liệu, tự do hơn trong sáng tạo, vươn xa hơn trong tầm ảnh hưởng. Nhưng thành công thật sự của nghề làm báo chỉ đến với MoJo, cũng như với biết bao thế hệ phóng viên, khi niềm đam mê chia sẻ thật sự thăng hoa cùng cam kết dấn thân.

Hãy lắng nghe nhà báo Paul Bradshaw (Mỹ) đúc kết: Trong thế giới Mojo, để tồn tại, hãy nhớ trang bị cho mình một vị trí trong cộng đồng mạng, một thái độ trực chiến ("always-on" approach), một tình yêu tha thiết với công nghệ di động mới, một tinh thần khát khao sự khác biệt, không bằng lòng với những gì có sẵn trên mạng, và niềm đam mê sáng tạo vô tận với tất cả những công cụ hiện đại nhất. Ở đây không có rào cản nào, vì chưa có luật lệ nào được viết ra (7).

Tố Phương

(Theo Tuổi trẻ)

*******************************

(1) Năm 2011, tờ The NewYork Times đã trang bị cho phóng viên của mình điện thoại iPhone 4Gs để quay được cả video

(2) Các nhà báo đoạt giải Pulitzer Báo Chí 2012: Massoud Hossaini của AFP giành giải cho thể loại ảnh tin nóng, David Wood của trang mạng The Huffington Post giành giải cho hạng mục phóng sự quốc gia, Matt Wuerker của Politico giành giải ở hạng mục biếm họa xã luận.

(3) Alan Hoff, giám đốc marketing cho mảng media enterprise tại Avid, Broadcast Engineering 4/2012, World Edition

(4) Kevin Bakhurst, phóng viên BBC, tham luận tại International Broadcasting Convention (Amsterdam), 9/2011

(5) Toàn bộ các blog của BBC: http://www.bbc.co.uk/blogs, riêng về nghề báo: http://www.bbc.co.uk/blogs/theeditors

(6) Kevin Bakhurst, phóng viên BBC, tham luận tại International Broadcasting Convention (Amsterdam), 9/2011

(7) Paul Bradshaw, onlinejournalismblog.com, 2009, http://onlinejournalismblog.com/2009/10/21/what-does-a-mobile-journalist...

Báo chí hiện đại đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Thách thức trong cạnh tranh thông tin, thách thức trong việc giành thị phần độc giả... Tất cả những điều này đang trở thành gánh nặng trên vai Thư ký tòa soạn - những người được giao quyền "Bếp trưởng" tại các Tòa soạn.

Những người "nhặt chữ" ở Ban Thư ký tòa soạn (Ảnh: CAND)

Nhà báo Hải Thành, Tổng thư ký tòa soạn báo Thanh Niên: Có sự hỗ tương thú vị giữa báo chí và mạng xã hội

Nếu chỉ thuần túy xét về mặt kỹ thuật, nghề báo hiện đại tất nhiên thuận lợi hơn xưa rất nhiều. Cuộc cách mạng trong thế giới số đã tác động sâu sắc đến tác nghiệp của phóng viên và hoạt động của các tòa soạn. Từ trang thiết bị hỗ trợ phóng viên, đến sự ra đời của các hệ thống máy tính làm nền tảng xây dựng mạng thông tin nội bộ, tra cứu dữ liệu, tổ chức các tòa soạn điện tử, đa phương tiện... Thời gian cho ra đời sản phẩm báo chí hoàn chỉnh đã được rút ngắn đáng kể và đó là tiền đề để một loạt cơ quan báo chí mạnh dạn tăng trang đồng thời phát triển thành nhật báo.

Về "báo chí nhân dân" với diễn đàn trực tuyến, blog, mạng xã hội như facebook, twitter... Tôi chưa muốn dùng từ "cạnh tranh" ở đây mà cho rằng, đang có một mối quan hệ hỗ tương thú vị giữa báo chính thống và "báo chí nhân dân". Báo chính thống cung cấp thông tin để "báo chí nhân dân" mổ xẻ, bình luận (mà trong hầu hết trường hợp là... rất thoải mái). Từ đó, các nhà báo có thể nắm được vấn đề đó được bạn đọc quan tâm đến mức độ nào và nên tiếp tục phát triển theo hướng nào. Ngược lại, nhiều trường hợp "báo chí nhân dân" đã cung cấp những thông tin ban đầu hết sức đáng giá để báo chí chính thống khai thác thành những bài viết tác động mạnh đến dư luận. Ví dụ gần đây nhất là các clip quay cảnh gian lận trong thi tốt nghiệp THPT ở Bắc Giang được tung lên mạng, sau đó đã được báo chính thống đồng loạt khai thác.

Cũng chính vì sự ra đời của "báo chí nhân dân", một sức ép khủng khiếp đang đè nặng lên báo chí chính thống. Trước đây, bạn viết sai một điều gì, có thể không nhiều người biết. Ngày nay, một quan điểm sai lệch, một lỗi dù nhỏ cũng ngay lập tức được đưa lên "báo chí nhân dân", lan truyền với tốc độ ánh sáng và người ta sẽ "chém" bạn cùng tờ báo của bạn không thương tiếc.

Việc phân công lĩnh vực phụ trách cho các phóng viên vẫn được thực hiện thường xuyên ở các tờ báo lớn. Và trong quá trình cọ xát với thực tiễn, các nhà báo phải liên tục học hỏi kiến thức chuyên môn, tự hoàn thiện mình. Tuy nhiên, do sức ép tin, bài -đặc biệt ở những nhật báo có cả ấn bản điện tử - mà nhiều cây viết đã trở nên "đa năng" hơn để đáp ứng yêu cầu của tòa soạn. Nếu chỉ chuyên sâu vào một lĩnh vực, có lẽ họ không đảm bảo được định mức công việc, trong khi tòa soạn chỉ có một số lượng phóng viên cơ hữu nhất định. Bù lại, trong xu hướng "xã hội hóa" báo chí ngày nay, hẳn bạn cũng đã thấy nhiều tòa soạn đã giao hẳn một hay nhiều chuyên mục cho các chuyên gia trên nhiều lĩnh vực phụ trách, hoặc cộng tác thường xuyên.

Nhà báo Lê Xuân Trung, Tổng thư ký tòa soạn báo Tuổi Trẻ: Phụng sự bạn đọc hay kiếm sống?

Có người bảo rằng làm báo thời kỹ thuật số quá tiện lợi. Nhà báo chỉ cần một chiếc điện thoại hơi xịn một chút là có thể chụp ảnh, quay phim, viết tin và gửi ngay về tòa soạn để "bắn" một phát lên mạng coi như xuất bản xong một tác phẩm báo chí. Tuy nhiên, công nghệ phát triển nhanh chỉ giúp cho việc làm báo dễ hơn về kỹ thuật, chứ không dễ hơn về nội dung nếu không muốn nói ngược lại. Báo mạng đưa tin quá nhanh. Mạng xã hội và các trang web cá nhân có thể công bố ngay tất cả mọi chuyện. Ai cũng có thể làm báo và chuyện gì cũng có thể đưa ngay lên báo. Và như vậy, bạn đọc báo giấy ngày càng chán báo giấy hơn vì chẳng những đã chậm hơn mà còn "né" nhiều hơn. Đó là cái khó của nghề báo hiện nay ở Việt Nam. Tuy nhiên, điều đó cũng buộc báo giấy phải thay đổi để thích ứng với thời thế. Có báo tổ chức lại hoạt động tòa soạn để có thể cạnh tranh bằng nhiều loại hình báo chí. Có báo chỉ đầu tư làm báo mạng để "đánh nhanh thắng nhanh", đặc biệt là những báo ra đời vào thời Internet. Có báo ra thêm phụ bản "giải trí" để lấy tờ báo phụ nuôi tờ báo chính. Có báo bán trang cho các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm dưới dạng bài báo....

Sự thay đổi muôn hình vạn trạng như thế để các báo tồn tại và phát triển hay để phục vụ cho bạn đọc nhiều hơn, tốt hơn? Có lẽ ý đầu đúng hơn vì độc giả bây giờ ngập chìm trong thông tin mà trong đó không ít là vô bổ. Nhà báo chạy đua về số lượng hơn chất lượng, tác nghiệp dễ dãi hơn, ngại đột phá vào những đề tài khó, đặc biệt là các đề tài điều tra nguy hiểm... Đó là nghịch lý giữa sự đi lên về công nghệ và đi xuống về nội dung trong làng báo chúng ta hiện nay. Chúng ta phải có trách nhiệm giải quyết nghịch lý ấy nếu còn muốn phụng sự công chúng chứ không chỉ kiếm sống bằng nghề báo!

Ông Nguyễn Đức Hiển, Tổng thư ký tòa soạn báo Pháp Luật TP.HCM: Thiếu vắng những cây bút có thương hiệu

So với ngày xưa, báo chí ngày nay thuận lợi hơn trong tác nghiệp. Nhờ công nghệ thông tin, nhà báo có thể xử lý ngay hình ảnh, thông tin đưa về tòa soạn. Cũng chính sự phát triển công nghệ thông tin đã thay đổi và ấn định tập quán tác nghiệp của nhà báo. Báo in đang phải cạnh tranh khốc liệt với "báo chí công dân", báo điện tử, đặc biệt là các blogers. Viết báo và xuất bản nó không còn là độc quyền của nhà báo, nhưng cũng nhờ "báo chí công dân" mà nhà báo có thêm nguồn tin để khai thác. Các tòa soạn thay đổi theo hướng hội tụ nhiều loại hình báo chí thì nhà báo phải tự hoàn thiện mình để đáp ứng sự thay đổi ấy. Không chỉ viết bài và chụp ảnh, nhà báo phải thông thạo kỹ thuật xử lý hình ảnh, âm thanh, videoclip... Vấn đề kiểm chứng nguồn tin cũng trở nên vất vả khi công nghệ thông tin phát triển.

Thời buổi "nắm được thông tin trước thì sẽ thắng", nhà báo phải chạy theo thời sự, tìm thông tin nóng. Áp lực này khiến họ không có thời gian nghiên cứu chuyên sâu, gia tăng giá trị thông tin cho bản tin của mình. Điều này dẫn đến việc ngày nay có rất ít cây bút trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó. Do bị cuốn vào thời sự, các tòa soạn đang thiếu vắng những cây bút thương hiệu. Khoảng trống này so với báo chí ngày xưa khó mà khỏa lấp.

Nhà báo Đình Chúc - Trưởng ban Thư kí tòa soạn báo Lao Động: Thư kí toà soạn như người đi trên... dây!

Công việc của người thư kí tòa soạn ở một tờ báo hàng ngày và cũng khá lớn như báo Lao động quả thực vô cùng áp lực về cả thời gian lẫn nội dung. Mà căng thẳng nhất có lẽ là áp lực về nội dung. Người thư kí toà soạn tham gia vào việc định hướng thông tin cho các số báo. Thông tin đối với báo ngày muốn hay phải thời sự, phải độc đáo. Độc đáo là cùng một sự kiện mình khai thác hướng nào, khía cạnh nào. Quan trọng nhất phải dự đoán được các tờ báo "địch" đang cạnh tranh với mình sẽ làm như thế nào. Mình phải tìm hướng khác đi chứ không thể làm như họ. Sau nữa là những trăn trở tìm ra "quả đấm thép" trong số báo. Đó là các bài đinh, chân trang các vấn đề "nóng" sẽ tung ra ngày hôm sau. Độc giả không dành thời gian đọc hết toàn bộ tờ báo, họ chỉ chọn lựa một số ít và chúng ta cần "níu" chân họ bằng các tin tức hay, hấp dẫn.

Nghề thư kí như người đi trên dây vậy, nếu đi nhanh quá cũng ngã, đi chậm quá cũng ngã, dừng lại cũng ngã, hụt chân cũng ngã. Thư kí tòa soạn giỏi là phải cố gắng đi nhanh nhưng không được ngã... Cứ tưởng tượng như vậy thì thấy nghề thư kí tòa soạn nhọc nhằn, nguy hiểm và nhiều áp lực đến thế nào... Đó là khi họ xử lí các vấn đề nhạy cảm. Các vấn đề liên quan đến đối ngoại, tiêu cực, an ninh... nếu không "chắc tay" sẽ rất dễ vi phạm và nhầm lẫn. Nhiều vấn đề có thể nói là đòn "cân não", đưa nhanh thì cạnh tranh cao hơn nhưng lại dễ sai sót, còn chậm thì thông tin nguội, nguy hại cho tờ báo.

(Theo Nhà báo & Công luận)

(ICTPress) - Sáng nay (19/6), Báo Quân đội nhân dân đã ra mắt Báo Quân đội nhân dân Điện tử tiếng Trung Quốc tại địa chỉ http://www.qdnd.vn/webcn theo quyết định cấp phép của Bộ TT&TT.

Trước mắt, Báo QĐND điện tử tiếng Trung sẽ bao gồm các chuyên mục Chính trị - quan hệ ngoại giao; thông tin quân sự; đối ngoại quốc phòng; truyền thống của QĐND Việt Nam; tinh hoa quân sự; quan hệ giữa quân đội Việt Nam với các nước, trong đó nhấn mạnh tới quan hệ với quân giải phóng nhân dân Trung Quốc.

Bên cạnh đó là chuyên mục về chính sách - thành tựu kinh tế, văn bản pháp luật Việt Nam liên quan tới hợp tác đầu tư về kinh tế; các nét văn hóa đặc sắc; giới thiệu đất nước con người, tiềm năng đầu tư hợp tác đầu tư của các ngành, địa phương; các chuyên đề về lịch sử, các chuyên đề nóng phản ánh tình hình xã hội; chuyên đề ảnh...

Giao diện Báo Quân đội nhân dân điện tử tiếng Trung.

Tổng biên tập Báo QĐND, Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên cho biết, việc ra đời ấn phẩm tiếng Trung giúp bạn đọc Trung Quốc và những người biết tiếng Trung trên toàn thế giới có thêm một nguồn thông tin chính xác, tin cậy, hấp dẫn để hiểu thêm về đất nước, con người Việt Nam, hiểu thêm quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam; hiểu rõ hơn về một đất nước Việt Nam yêu chuộng hòa bình, đổi mới, năng động, dân chủ và phát triển.

"Tờ báo cũng mang tới bạn đọc những thông tin chính thống, đầy đủ, toàn diện về đường lối đối ngoại, chính sách quốc phòng của Việt Nam, hình ảnh Quân đội nhân dân Việt Nam", Thiếu tướng Nguyên nói.

Trả lời báo QĐND Điện tử tại lễ khai trương, Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Khổng Huyễn Hựu nói, "Tờ báo như cầu nối giúp nhân dân hai nước thêm hiểu về tình hữu nghị truyền thống giữa hai dân tộc. Trên cương vị Đại sứ, tôi cũng mong muốn Báo QĐND Điện tử tiếng Trung phản ánh đầy đủ và kịp thời tình hình mọi mặt, giúp nhân dân Trung Quốc thêm hiểu Việt Nam, yêu quý Việt Nam".

Minh Anh

(ICTPress) - Một công cụ miễn phí mới cho phép người sử dụng tìm kiếm nội dung được được tận mắt chứng kiến và chia sẻ trên truyền thông xã hội theo thời gian và địa điểm sự kiện vừa được khai trương có tên là iWitness. iWitness đã từng được trao giải Thách thức Tin tức Knight.

iWitness là một ứng dụng web nguồn mở cung cấp cho người sử dụng như các nhà báo khả năng tìm kiếm nội dung trên Twitter và Flickr về những sự kiện được tận mắt chứng kiến hay ngược thời gian đến đúng tới thời điểm diễn ra sự kiện.

Nội dung, có thể được lọc bằng văn bản (text), hình ảnh và video, sẽ bao gồm cả truyền thông được đăng tải trên Twitter nhưng đến từ các nền tảng như Instagram và YouTube.

Theo một thông báo cho biết công cụ mới sử dụng “dữ liệu địa chất học được người sử dụng chia sẻ để xác định vị trí nơi một thông tin, hình ảnh hoặc video được đăng tải gốc.

Ứng dụng này được cho là “đặc biệt hữu ích cho những người quan tâm tới các sự kiện tin tức” và do vậy sẽ được sử dụng trong nền tảng kể chuyện số Storify. Nội dung được tìm kiếm sử dụng ứng dụng cũng có thể được nhúng và các trang web tin tức.

Ứng dụng này được đánh giá là giá trị trong các trường hợp khẩn cấp khi mọi người muốn chia sẻ những tin tức được chứng kiến tận mặt trên các kênh truyền thông xã hội.

iWitness được Adaptive Path hợp tác với New Context sản xuất.

Ứng dụng này đã được kiểm nghiệm ở bản beta ở 5 tờ báo quốc gia và khu vực của Mỹ trong đó có Tạp chí Wall Street, Washington Post và Thời báo Seattle, với phản hồi tích cực từ các nhà báo sử dụng ứng dụng này.

Vào thời điểm viết iWitnews, các công việc chỉ diễn ra trên các trình duyệt dựa trên WebKit như Google Chrome và Safari

Người thành lập và Giám đốc sáng tạo của of Adaptive Path Jesse James Garrett cho biết ứng dụng này là ứng dụng nguồn mở và tự do cho phép bất cứ ai cũng có thể mở rộng các khả năng.

Mai Anh

Theo PressGazzet

Theo đại tá Nguyễn Tiến Trình (Phó cục trưởng Cục chính trị - Hậu cần cảnh sát phòng chống tội phạm), vụ Vinashin là ví dụ điển hình về việc báo chí đã tạo sức ép cho cơ quan chức năng nhanh chóng điều tra, xử lý.

Ngày 14/6, lần đầu tiên Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm (Bộ Công an) phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội thảo: "Nâng cao vai trò báo chí, truyền thông trong phòng chống tội phạm, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của đất nước".

Theo Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thế Kỷ, để hoàn thành tốt nhiệm vụ quan trọng này, sự phối hợp giữa 2 lực lượng là cần thiết và phải thường xuyên hơn. Mỗi nhà báo cần truyền đạt thông tin chính xác, có định hướng và nhân văn.

Tại hội thảo, nhiều nhà báo cũng như các nhà nghiên cứu nhìn nhận báo chí là kênh quan trọng để đấu tranh, triệt phá tội phạm. Từ đây, nhiều vụ việc đã được cơ quan điều tra vào cuộc, phát hiện vi phạm pháp luật. "Các vụ Khánh trắng, Phúc bồ (Hà Nội), Năm Cam (TP HCM), nếu không có sự hỗ trợ, lên án của công luận chắc chắn sẽ khó xử lý kiên quyết tội phạm...", nguyên phó Tổng cục trưởng Tổng cục cảnh sát phòng, chống tội phạm Vũ Hùng Vương dẫn chứng.

Đại tá Nguyễn Tiến Trình (Phó cục trưởng Cục chính trị - Hậu cần cảnh sát phòng chống tội phạm) nhìn nhận, vụ án xảy ra tại tập đoàn Vinashin là ví dụ điển hình cho việc báo chí giúp người dân hiểu hơn về hoạt động kém hiệu quả của một số doanh nghiệp nhà nước. "Nhiều góc cạnh của vụ án được đưa ra phân tích đã tạo sức ép cho cơ quan chức năng nhanh chóng điều tra, xử lý và kêu gọi Chính phủ phải hành động để cải thiện tình trạng này", ông Trình nói.

Thiếu tướng Ngô Tiến Quý, Viện trưởng Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho rằng thông tin cung cấp với báo chí phải đảm bảo được định hướng phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm pháp luật. Ảnh: Hà Anh.

Thừa nhận mặt mạnh của báo chí, song nhiều đại biểu cũng cho biết còn không ít cơ quan chức năng e dè với giới truyền thông. Một cán bộ Cục cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng cho biết, hiện nay không ít cán bộ công an sợ ảnh hưởng bí mật phòng chống tội phạm, nên không cung cấp thông tin để phục vụ công tác tuyên truyền.

Theo vị này nếu báo chí đưa tin quá sớm về nội dung vụ án, có lồng ghép nội dung chủ quan sẽ gây hoang mang dư luận. Việc này có thể sẽ làm lộ lọt thông tin khiến kẻ phạm tội tìm cách đối phó, dễ tạo hoài nghi trong công luận...

Là người bị "quấy" nhiều mỗi khi có các vụ án lớn, thiếu tướng Ngô Tiến Quý (Viện trưởng Viện khoa học hình sự, Bộ Công an) kể, khi giám định vụ nổ xe máy khiến thai phụ chết thảm ở Bắc Ninh có ngày ông nhận cả chục cuộc điện thoại của các nhà báo. Do không phải là cơ quan được phát ngôn, ông đều phải từ chối cung cấp thông tin.

Tướng Quý nhìn nhận, do gặp nhiều khó khăn khi tác nghiệp nên nhà báo thu thập thông tin nhiều khi không chính xác và đầy đủ, thậm chí phiến diện. Điều này là không thể tránh khỏi. "Theo tôi, nên cử cán bộ chuyên trách về công tác tuyên truyền để thường xuyên tiếp xúc với phóng viên, cung cấp thông tin", Viện trưởng gợi ý.

Cùng quan điểm, nhà báo Nguyễn Quang Vũ (Ban biên tập tin trong nước của Thông tấn xã Việt Nam) cho rằng, Bộ Công an cần chỉ đạo kịp thời việc cung cấp thông tin cho báo chí với những vụ án, vụ việc phức tạp nghiêm trọng được dư luận quan tâm. "Khi thông tin được đăng tải sớm, người được hưởng lợi không phải nhà báo, cơ quan điều tra mà chính là độc giả", đại diện Thông tấn xã Việt Nam nêu quan điểm.

Để báo chí, truyền thông có vai trò nhiều hơn trong phòng chống tội phạm, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thế Kỷ cho rằng, cần có nhiều buổi hội thảo, tập huấn cho các phóng viên theo dõi lĩnh vực phòng chống tội phạm. Qua đó, 2 bên sẽ hiểu và giúp nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Hà Anh

(Theo VnExpress)

(ICTPress) - Hội đồng Giải báo chí Quốc gia chiều nay 14/6 cho biết Giải báo chí quốc gia lần thứ VI - năm 2011 đã thành công tốt đẹp với số lượng đơn vị báo chí và số tác phẩm của cộng tác viên tham dự 8 loại Giải tăng cao.

Lễ trao giải báo chí quốc gia lần thứ V - năm 2010 (Ảnh: TH)

Đã có 1.268 tác phẩm của 117 đơn vị báo chí tham dự Giải, trong đó 55 Hội nhà báo tỉnh, thành phố, 62 tổ chức cơ sở Hội là Liên chi hội, Chi hội và cơ quan báo chí Trung ương; Có 164 tác phẩm của cộng tác viên; 27 cá nhân gửi tác phẩm ảnh báo chí dự Giải.

Về chất lượng, Hội đồng Giải báo chí Quốc gia cho biết các tác phẩm dự Giải nhìn chung đồng đều về chất lượng, không có tác phẩm yếu kém. Tuy vậy, chưa có nhiều tác phẩm thật xuất sắc nổi trội ở tất cả các thể loại.

Kết quả cụ thể: Trong số 153 tác phẩm vào chung khảo thuộc 8 loại giải, có 95 tác phẩm đoạt giải, trong đó có: 2 giải A, 23 giải B, 39 giải C và 31 Giải khuyến khích.

Ở loại hình báo in: Giải Tin, bài phản ánh, ghi chép không có giải A, có 5 giải B, 7 giải C; Giải Xã luận, bình luận, chuyên luận có 4 giải B, 7 giải C; Giải phóng sự, phóng sự điều tra, bút ký báo chí có 6 giải B, 6 giải C; Giải Ảnh báo chí có 1 giải B, 2 giải C.

Ở loại hình báo nói: Giải Tin, bài phản ánh, phỏng vấn, tọa đàm, bình luận, chuyên luận có 1 giải A, 3 giải C; Giải phóng sự, phóng sự điều tra, bút ký có 2 giải B, 4 giải C.

Ở thể loại báo hình: Giải Bình luận, tọa đàm, giao lưu, phim tài liệu có 1 giải A, 2 giải B, 4 giải C; Giải Tin, phóng sự, phóng sự điều tra có 3 giải B, 7 giải C.

Ngoài các tác phẩm đoạt giải, Hội đồng Giải quyết định trao Giấy chứng nhận và tiền thưởng 1 triệu đồng cho 58 tác phẩm vào chung khảo, nhưng không đoạt giải. Tiền thưởng quy định cho giải A là 30 triệu đồng, Giải B là 20 triệu đồng, giải C là 15 triệu đồng, Giải Khuyến khích là 5 triệu đồng.

Lễ trao Giải sẽ được tổ chức trang trọng tại Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt Xô, Hà Nội từ 20 giờ tối 21/6/2012, được truyền hình trực tiếp trên kênh VTV1, VTV6 của Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Truyền hình Hà Nội, Kênh truyền hình của Đài Tiếng nói Việt Nam.

Mai Anh