4 nhà báo đưa tin “người thổi còi” Edward Snowden giành giải báo chí Mỹ

Nếu với chính phủ Mỹ, “người thổi còi” Edward Snowden là “kẻ tội đồ” đang bị truy đuổi gắt gao thì công chúng Mỹ lại cho rằng đây là vị “anh hùng” đã giúp họ phơi bày bộ mặt thật về lực lượng tình báo Mỹ. Bằng chứng là, giải thưởng báo chí danh giá George Polk lần thứ 65 của Mỹ đã được trao cho 4 nhà báo chuyên viết về sự kiện Edward Snowden trong năm qua, gồm Glenn Greenwald, Ewen MacAskill, Laura Poitras và Barton Gellman.

Giải thưởng cho 4 người

Giải thưởng báo chí George Polk lần thứ 65 đã được Ban Giám đốc Đại học Long Island công bố hôm 17/2. Theo đó, 3 nhà báo của tờ The Guardian (Anh) là Glenn Greenwald, Ewen MacAskill, Laura Poitras và nhà báo Barton Gellman của tờ Washingtonpost (Mỹ) được bầu chọn với số phiếu cao nhất vì những bài báo sâu sắc, đầy tính nhân văn nhưng cũng rất lý thú của họ về an ninh quốc gia dựa trên các tài liệu do “người thổi còi” Edward Snowden cung cấp.

Theo tin từ hãng AP, việc lựa chọn tên tuổi của 4 nhà báo nói trên vào trong danh sách là sự nỗ lực rất lớn của ban giám khảo bởi trước đó, họ đã nhận được rất nhiều lời cảnh báo từ chính quyền về việc nên gạt những nhà báo liên quan đến Edward Snowden ra khỏi danh sách lựa chọn. Nhưng rồi sự thật và niềm mong đợi của công chúng đã thắng. Một thành viên trong ban giám khảo cho biết, giải thưởng George Polk được thành lập ngày 11/4/1949 để vinh danh phóng viên hãng CBS George W.Polk, người đã bị sát hại khi tham gia đưa tin về cuộc nội chiến ở Hy Lạp. Từ đó đến nay, giải thưởng này đã trở thành một trong những nơi vinh danh sự cống hiến của các nhà báo trong và ngoài nước Mỹ bằng những bài báo điều tra nóng hổi, gây chú ý.

Glenn Greenwald, Laura Poitras, Barton Gellman và Ewen MacAskill.

Năm nay, loạt bài về chương trình do thám quy mô lớn của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) do 4 nhà báo nói trên thực hiện không chỉ tạo nên một cú hích mạnh vào làng báo Mỹ mà còn gây chấn động dư luận quốc tế. Điều đáng nói là mỗi nhà báo đều có một cách tiếp cận khác nhau và mang lại cái nhìn toàn cảnh cho độc giả về chân tướng chương trình PRISM cũng như các hoạt động phi pháp khác của NSA và các cơ quan tình báo nước ngoài khác như Cơ quan Thông tin chính phủ Anh (GCHQ)…

Và câu chuyện về cách tiếp cận thông tin

Những ai từng hồi hộp theo dõi thông tin đăng tải trên hai tờ The Guardian và Washingtonpost về Edward Snowden sẽ cảm thấy rất thú vị khi cùng lúc có thể nhìn câu chuyện tiết lộ bí mật của NSA ở nhiều khía cạnh khác nhau. Nếu như Barton Gellman khá thận trọng và sử dụng tài liệu của Edward Snowden để tạo nên một cuốn sách viết về ngành công nghiệp do thám đầy hiểm họa của Mỹ khi Edward Snowden tìm đến anh hồi tháng 2 năm 2013 thì Glenn Greenwald và Laura Poitras lại thức thời và có cái nhìn nhạy bén trước một vấn đề có khả năng sẽ thu hút độc giả. Họ đã sử dụng các công nghệ hiện đại cùng sự nhiệt huyết của nghề và sức mạnh của tuổi trẻ để làm nên thiên phóng sự đặc sắc về chuỗi ngày trốn chạy của Edward Snowden kể từ khi anh rời Mỹ tới Hong Kong và Nga.

Còn Ewen MacAskill, tuy là người cuối cùng trong 4 nhà báo nói trên tham gia đưa tin về sự kiện này nhưng lại “lao” vào nghề với một sự say mê và mạo hiểm đến kỳ lạ. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo giới hồi cuối năm ngoái, “người thổi còi” Edward Snowden từng khẳng định rằng anh lựa chọn 4 nhà báo để đi tiếp con đường mà anh đã dựng kể từ khi tiết lộ thông tin mật của NSA bởi phẩm chất trung thành với sự thật của những người này. Với anh, họ chính là những nhà báo không sợ hãi.

Nói thế quả không ngoa bởi Glenn Greenwald, Laura Poitras và Barton Gellman là những phóng viên đầu tiên được tiếp xúc với Edward Snowden thông qua một nick trên mạng Internet. Và cũng chính Glenn Greenwald, Laura Poitras đã dũng cảm lên kế hoạch giúp Edward Snowden trốn khỏi Mỹ và thực hiện một phóng sự độc nhất vô nhị bằng lời và hình ảnh về cựu nhân viên CIA tại nơi ẩn náu của anh ở Hong Kong. Cho đến giờ, Glenn Greenwald và Laura Poitras vẫn là những người lưu giữ được nhiều nhất lượng tài liệu mà Edward Snowden cung cấp. Họ cũng đã cùng anh trải qua mọi khó khăn, thậm chí mọi đe dọa từ lực lượng an ninh Mỹ.

Ít ai có thể ngờ được rằng, trong những ngày tháng 6 khi Edward Snowden còn ở Hong Kong, nhà riêng của Glenn Greenwald từng bị nhân viên CIA lục tung. CIA thậm chí còn “truy lùng” Glenn Greenwald và lập kế hoạch bắt giữ bạn trai của anh là David Miranda tại sân bay Heathrow của Anh. Nhưng mọi hành động này đều thất bại và CIA chẳng thể ngăn chặn được dòng chảy thông tin về chương trình nghe lén mà hằng ngày Glenn Greenwald vẫn tung ra.

Ngược lại, những hành động của CIA và tình báo Anh càng thôi thúc nhà báo Glenn Greenwald cùng các bạn mình lập kế hoạch để bảo vệ bằng được những bí mật quý giá mà họ đang nắm giữ. Và trong lúc Glenn Greenwald “trưng khuôn mặt” của mình ra để đánh lừa CIA thì tại một căn hộ bí mật ở Berlin (Đức), Laura Poitras liên tục đưa ra các đoạn phim tư liệu của mình về chương trình do thám PRISM cũng như Edward Snowden. Ewen MacAskill thì thực hiện nhiệm vụ kết nối các thông tin và chuyển nó cho các tờ báo nước ngoài khác để cùng một lúc tạo nên làn sóng thông tin về chương trình PRISM khiến NSA không kịp trở tay. Việc này cũng có sự giúp sức khá mạnh mẽ từ phía Barton Gellman. Chính anh đã tập hợp các cây bút kỳ cựu trong làng báo chí Mỹ để tìm sự ủng hộ cho hoạt động của nhóm nhà báo thuộc tờ The Guardian. Mỗi người mỗi việc, họ đã tạo nên thế trận mạnh chưa từng có trong làng báo thế giới, buộc Mỹ - quốc gia vẫn tự cho mình là quyền lực nhất thế giới cùng đồng minh thân cận là Anh phải bó tay trước dòng chảy thông tin như vũ bão.

Đặc biệt, với sự trợ giúp 4 nhà báo này, số phận của Edward Snowden đã thay đổi. Không chỉ nhận được sự cảm thông, chia sẻ, ủng hộ của cộng đồng quốc tế mà ngược lại, Edward Snowden còn trở thành hình tượng mới trong lòng giới trẻ thế giới. Mới đây nhất, “người thổi còi” đã được làm đại diện hội sinh viên (với nhiệm kỳ 3 năm) của trường Đại học Glasgow, một trong những ngôi trường lâu đời nhất Scotland sau khi vượt qua 3 ứng cử viên khác trong cuộc bỏ phiếu chọn đại diện hội sinh viên qua mạng

Khánh Chi

Nguồn: cand.com.vn