Một cái nhìn rất khác về Thành Cát Tư Hãn tạo nên thế giới hiện đại

(ICTPress) - Cuốn sách “Thành Cát Tư Hãn và sự hình thành thế giới hiện đại” là đã từng trụ vững ở vị trí Best Seller (tác phẩm bán chạy) của The New York Times.

Trước khi cuốn sách này ra đời, thế giới mà đặc biệt là phương Tây chủ yếu biết đến một Thành Cát Tư Hãn rất tàn bạo, khát máu, đi xâm chiếm nhiều nơi. Nhưng qua tác phẩm “Thành Cát Tư Hãn và sự hình thành thế giới hiện đại” của cựu giáo sư nhân học nổi tiếng Jack Weatherford, thuộc khoa Nhân chủng học của Đại học Macalester, Mỹ đã cho thế giới thấy một cái nhìn rất khác, về một Thành Cát Tư Hãn đã tạo nên thế giới hiện đại hơn chúng ta tưởng như thế nào.

Ban đầu ông thực hiện nghiên cứu với mục đích tìm hiểu vai trò của người dân bộ lạc trong lịch sử giao thương  thế giới và Con đường Tơ lụa kết nối Trung Hoa, Trung Đông, và châu Âu. Nhưng trong thời gian nghiên cứu, những khám phá dần dần kéo ông về phía Mông Cổ và đi tìm lời giải cho những thắc mắc về ông tổ của họ, Thành Cát Tư Hãn. Quá trình nghiên cứu đó kéo dài đến năm năm mang đến nhiều điều hơn cả ông tưởng tượng. Ông nói rằng: “Định mệnh không trao số phận cho Thành Cát tư Hãn, tự tay ông đã viết nên số phận mình.”

Thành Cát Tư Hãn lớn lên trong một thế giới đầy rẫy bạo lực giữa các bộ lạc, vì vậy mà cậu đã thể hiện bản năng sinh tồn và tự bảo toàn mạng sống. Từ bé, ông thường xuyên phải chịu đói, chịu nhục, bị bắt cóc, làm nô lệ - ông bắt đầu chặng đường dài để vươn tới quyền lực.

Đánh bại hết những người quyền lực hơn mình từ năm này qua năm khác và chinh phục được mọi bộ lạc trên thảo nguyên Mông Cổ. Ở tuổi 50, khi phần lớn những nhà chinh phục vĩ đại đã dừng bước, ông tiếp tục rời khỏi quê hương xa xôi để đối đầu với đội quân của các dân tộc văn minh, những kẻ đã sách nhiễu và nô dịch các bộ lạc du mục suốt nhiều thế kỷ.

Trong 25 năm, đội quân Mông Cổ do Thành Cát Tư Hãn lãnh đạo đã chinh phục được nhiều vùng đất và người dân hơn so với điều người La Mã đã làm suốt 400 năm. Phần lớn con người ngày nay sống ở các nước từng bị quân Mông Cổ xâm chiếm; trên bản đồ hiện đại, cuộc chinh phạt của Thành Cát Tư Hãn bao gồm 30 quốc gia với hơn ba tỉ dân. Nhưng điều bất ngờ là toàn bộ bộ lạc dưới trướng ông chỉ vỏn vẹn khoảng một triệu người. 

Ở hầu hết mọi quốc gia đặt chân tới, ông liên kết và hợp nhất các nền văn minh lại thành một trật tự thế giới mới. Khi ông chào đời năm 1162, thế giới là một chuỗi các nền văn minh địa phương hoàn toàn không biết gì về các nền văn minh khác ngoài những nước láng giềng gần gũi nhất. Tới khi qua đời năm 1227, ông đã kết nối hai nơi này bằng những mối liên lạc ngoại giao và thương mại bền vững tới bây giờ.

Tiến bộ hơn hẳn so với phần còn lại của châu Âu hay châu Á, Thành Cát Tư Hãn đã tạo ra những đổi mới rất văn minh: đập vỡ hệ thống phong kiến coi trọng quyền lợi quý tộc và xuất thân, xây dựng một hệ thống mới dựa trên năng lực cá nhân, lòng trung thành và thành tích; tập hợp những thị trấn buôn bán rời rạc và trì trệ dọc theo Con đường Tơ lụa và sắp xếp chúng thành khu vực thương mại tự do lớn nhất lịch sử; cắt giảm thuế cho tất cả mọi người; bỏ hẳn sưu thuế với bác sĩ, thầy dạy học, thầy tu và các cơ sở giáo dục; thực hiện điều tra dân số đều đặn; tạo ra hệ thống thư tín quốc tế đầu tiên; thiết lập một bộ luật quốc tế mà người dân phải tuân theo; bãi bỏ hình thức tra tấn, cho phép tự do tôn giáo; không chấp nhận giữ con tin mà thay vào đó, thiết lập tập tục hoàn toàn mới là miễn trừ ngoại giao với mọi sứ thần và sứ giả.

Từ câu chuyện về sự trỗi dậy của ông thông qua văn hóa bộ lạc với sự bùng nổ của nền văn minh mà Đế chế Mông Cổ mở ra, công trình lịch sử rực rỡ này có thể được xem như bản sử thi về cách thế giới hiện đại hình thành.

“Thành Cát Tư Hãn và sự hình thành thế giới hiện đại” là đã từng trụ vững ở vị trí Best Seller (tác phẩm bán chạy) của The New York Times trong vòng 2 tuần năm 2004. Trong cuộc thi sách nói trên Audible.com, cuốn sách cũng đứng đầu vào năm 2011. Vào ngày 12/10/2014, tác phẩm nằm ở vị trí thứ 6 của tờ The New York Times về những cuốn sách điện tử bán chạy nhất.

Giao lưu với tác giả cuốn sách

Tác giả Jack Weatherford là cựu giáo sư nhân học tại Đại học Macalester ở Minnesota, Mỹ. Năm 2006, ông được trao Huân chương Polar Star, sự vinh danh cao nhất của Mông Cổ dành cho người nước ngoài.

Tác giả Jack Weatherford và cuốn sách

Ông có một tình cảm đặc biệt với Việt Nam khi còn trẻ, người cha của ông đã tham gia cuộc chiến ở Việt Nam và bị nhiễm chất độc màu da cam do bom hóa học của quân đội Hoa Kỳ. Chính từ chương sách buồn này, GS Jack Weatherford học được cách tôn trọng cả nỗi đau và lòng dũng cảm của người Việt Nam. Ông đã có nhiều đóng góp tích cực vào việc tăng cường sự hiểu biết giữa người dân hai nước và thắt chặt quan hệ ngoại giao Hoa Kỳ - Việt Nam.

Nhân dịp ra mắt bản tiếng Việt của cuốn sách này, chuyển ngữ bởi dịch giả Võ Phương Linh, tác giả Jack Weatherford sang Việt Nam để tham dự buổi ra mắt nhằm giúp bạn đọc tiếp cận với những phân tích của tác giả Jack Weatherford về Thành Cát Tư Hãn và lịch sử để quốc Mông Cổ, cũng như lắng nghe những tâm sự và kỷ niệm của ông về Chiến tranh Việt Nam.

Buổi giao lưu ra mắt sách vào 14h - 17h ngày 14/7/2018 (thứ Bảy) tại Phòng Thống Nhất, Khách sạn Hòa Bình - 27 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.

Minh Anh