Về làng tranh Đông Hồ với "Tôi xê dịch"

(ICTPress) - Ngày 07/07/2013 tới đây, Dự án "Tôi xê dịch" phối hợp với Trung tâm giao lưu văn hoá tranh Đông Hồ, thôn Đông Khê, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh tổ chức chương trình tìm hiểu văn hóa Windy Day 8 với chủ đề: "Màu dân tộc" dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế.

Với Windy Day lần này, các bạn sẽ có cơ hội được tham quan nơi làm việc của các nghệ nhân và khu trưng bày tranh cũng như được tự tay in những bức tranh Đông Hồ nổi tiếng.

"Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp"

Suốt hai thế kỷ phát triển rực rỡ, tranh Đông Hồ đã phản ánh trọn vẹn cuộc sống của mọi tầng lớp người Việt Nam. "Tranh chính là người" - từ chuyện làng đến chuyện nước, từ chuyện lớn đến chuyện nhỏ, từ vinh quy bái tổ, cưới vợ gả chồng đến chuyện chăn trâu, thổi sáo, đánh ghen...

Muốn sáng tác một tuyệt tác tranh Đông Hồ không phải chỉ cần kỹ năng và cảm hứng nghệ thuật mà còn đòi hỏi cái hồn cái cốt của đời thường kết tinh trong cái nhạy cảm thiên bẩm của người nghệ sĩ, là đằng sau những bức tranh màu sắc tươi sáng hay u ám là những câu chuyện dung dị ẩn chứa trong mỗi nét vẽ, lời tựa, màu in...

Ấy vậy mà, lận đận suốt gần 6 thế kỷ, tranh Đông Hồ cuối cùng cũng không thoát khỏi được vòng quay nghiệt ngã của thời gian. Từ một làng nghề có hơn 20 dòng họ vẽ tranh Đông Hồ với sức sáng tác mạnh mẽ, giờ đây chỉ còn lại 2 nghệ nhân duy nhất bền bỉ gắn bó với nghiệp tranh. Vì đâu, dòng tranh dân gian nổi tiếng này đang dần biến mất để nhường chỗ cho những bức tranh công nghiệp hiện đại?

Có nhà nghiên cứu đã đau đớn thốt lên: "Nếu được lựa chọn một dòng tranh đại diện cho dân tộc thì đó sẽ là tranh Đông Hồ. Nhưng đáng tiếc thay, chút màu cuối ấy đang phai màu mất rồi". Dẫu được phong danh hiệu "Di sản quốc gia", tranh Đông Hồ vẫn đang lay lắt cầm chừng nhờ tâm huyết của đôi nghệ nhân lão làng. Sự thật đó làm cho chúng ta không khỏi lo ngại liệu nghề tranh dân gian "độc nhất vô nhị" xứ kinh Bắc này còn có thể tồn tại được đến bao giờ? Liệu "di sản quốc gia" này còn có thể truyền đến những thế hệ tiếp sau? Liệu những người trẻ còn chăng cơ hội thưởng thức những tuyệt tác sống động trên những khuôn giấy điệp?

Đến với tranh Đông Hồ, ta lại thêm những trăn trở, và sẽ cần thêm những câu trả lời giải mã những trầm tích lịch sử hiện lên trên những khuôn giấy điệp, lắng nghe những băn khoăn trăn trở của một trong hai nghệ nhân còn lại của làng tranh nhất nhị xứ Kinh Bắc và một lần thử chạm vào, một lần thử tạo nên "màu dân tộc" trong Windy Day 8, với chủ đề "Tranh Đông Hồ - màu dân tộc".

 Minh Phương