Thời TPP, đảm bảo tên miền sử dụng đúng mục đích

(ICTPress) - Internet phát triển là điều kiện cho tên miền phát triển và theo đó các tranh chấp tên miền cũng gia tăng. Việt Nam hiện có hơn 300.000 tên miền, xếp vị trí số 1 Đông Nam Á, số 7 Châu Á về tốc độ tăng trưởng và vụ việc tranh chấp tên miền sẽ còn gia tăng trong thời gian tới.

Khi gia nhập TPP, cùng với các lĩnh vực khác, việc đăng ký và sử dụng tên miền cần có các bước phát triển chung theo xu hướng quốc tế và đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, phải tuân thủ các quy định pháp luật. Các chủ thể đăng ký tên miền phải đảm bảo tên miền được sử dụng đúng mục đích, không xâm phạm quyền và lợi ích của các bên, để bảo vệ mình khi gia nhập cộng đồng, ông Trần Minh Tân, Giám đốc Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) đã trao đổi rõ tại “Hội thảo quốc tế về giải quyết khiếu nại, tranh chấp tên miền và sở hữu trí tuệ” được tổ chức nhằm phổ biến thông tin và chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực giải quyết khiếu nại, tranh chấp liên quan đến tên miền “.vn” và sở hữu trí tuệ do Bộ TT&TT tổ chức ngày 15/10.

Các chủ thể đăng ký tên miền phải lưu ý hơn về việc đăng ký và đăng tải nội dung trên tên miền, phải sử dụng đúng mục đích đăng ký, không gây ảnh hưởng, không gây hiểu nhầm, không đăng tải nói xấu đến đối thủ cạnh tranh, hoặc gây ảnh hưởng chung đến cộng đồng khi sử dụng tên miền của mình, ông Tân đã nhấn mạnh thêm.

Để tự bảo vệ mình trong thời hội nhập, ông Tân cho biết thêm các chủ doanh nghiệp, sản phẩm, dịch vụ cũng phải đăng ký sớm tên miền để khi có tranh chấp thì phải căn cứ vào nội dung đăng ký trên website, các thu thập các dữ liệu để làm các chứng cứ có lợi và phù hợp cho mình. Các chủ thể đăng ký tên miền và chủ sở hữu nhãn hiệu, sản phẩm thu thập thông tin tự bảo vệ mình trên Internet để đảm bảo rằng việc sử dụng tên miền theo quy định pháp luật.

Các nhóm tên miền dễ tranh chấp nhất theo VNNIC là nhóm tên miền thương mại .com.vn, .vn và các tên miền theo xu hướng trùng tên doanh nghiệp ở các địa phương, sản phẩm địa phương, tên miền theo tên chung lĩnh vực như bánh đậu xanh, nước mắm, nhà hàng... và chỉ dẫn địa chỉ do xu hướng đặt tên giống nhau.

Việc tên miền trùng hoặc giống với tên thương hiệu, nhãn hiệu hàng hoá, tên tác giả, tác phẩm là vấn đề thường gặp khi giải quyết các vụ việc tranh chấp tên miền do thông lệ chung quốc tế coi tên miền Internet và Sở hữu trí tuệ là hai lĩnh vực độc lập. Giải quyết vấn đề này, hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam đang tồn tại song song hai cách hiểu khác nhau, thuộc về lĩnh vực quản lý của hai Bộ: TT&TT và Khoa học Công nghệ.

Theo quan điểm quản lý tài nguyên viễn thông, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành TT&TT, đều quy định các xung đột (nếu có) trong trường hợp, đăng ký tên miền trùng hoặc giống tới mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá, bản quyền tác phẩm, tác giả,... được coi là các vụ việc tranh chấp tên miền. Giải quyết các vụ việc tranh chấp liên quan phải theo các hình thức quy định tại Luật Công nghệ thông tin (bao gồm: Thông qua thương lượng, hòa giải; Thông qua trọng tài; Khởi kiện tại tòa án). Các vi phạm về nội dung thông tin đăng tải trong quá trình sử dụng tên miền cần phải xử lý nghiêm.

Trong khi đó, quan điểm bảo hộ Sở hữu công nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ quy định việc đăng ký, sử dụng tên miền trùng hoặc giống tới mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu hàng hoá là hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Các văn bản dưới Luật liên quan thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ đang áp dụng các biện pháp xử lý hành chính (Nghị định số 99/2013/NĐ-CP).

Mặc dù không can thiệp vào nguyên tắc bất biến của ngành công nghiệp tên miền “first come first serve” (đăng ký trước đáp ứng trước) nhưng hiện trạng Việt Nam đang sử dụng biện pháp hành chính để xử lý vụ việc tranh chấp tên miền là chưa phù hợp với thông lệ chung quốc tế. Hiện trạng cũng gây khó khăn cho cả Bộ Thông tin Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ trong quá trình xử lý các vụ việc tranh chấp liên quan.

Giải pháp cho vấn đề này, Chính phủ đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp xây dựng Thông tư liên tịch hướng dẫn trình tự thủ tục thay đổi, thu hồi tên miền vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ để giải quyết hài hoà vấn đề giữa quyền và lợi ích của các bên khi xung đột xảy ra (Nghị định số 99/2013/NĐ-CP).

Ông Trần Minh Tân cho biết hai Bộ đã thống nhất quan điểm xây dựng Thông tư: Việc đăng ký tên miền mà chưa đưa vào sử dụng (có thể để chuyển nhượng) là nhu cầu thực tế và chính đáng đã được Thủ tướng cho phép tại Quyết định số 38/2014/QĐ-TTg.; Chỉ quy định trình tự, thủ tục thay đổi, thu hồi tên miền đối với chủ thể tên miền có hành vi đăng ký, sử dụng tên miền với dụng ý xấu như bôi nhọ, nói xấu, gây ảnh hưởng xấu, phản cảm, cung cấp dịch vụ hoặc chào bán sản phẩm, hàng hóa vi phạm,... Các vi phạm về cạnh tranh không lành mạnh theo quy định về Sở hữu trí tuệ - xử phạt hành chính theo các quy định về sở hữu trí tuệ chuyên ngành.

Nguyên tắc chung của Dự thảo Thông tư liên tịch là việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ có áp dụng biện pháp buộc thay đổi thông tin, thu hồi tên miền ngoài việc tuân thủ các quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, phải phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật về công nghệ thông tin, về tài nguyên viễn thông cũng như việc giải quyết tranh chấp tên miền, chuyển nhượng quyền sử dụng tên miền được quy định tại Luật Công nghệ thông tin và Luật Viễn thông.

Việc buộc thay đổi thông tin tên miền, thu hồi tên miền vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ được xem xét, áp dụng trong trường hợp chủ thể sử dụng tên miền có các hành vi vi phạm về nội dung thông tin đăng tải trên trang thông tin điện tử (Website) đi kèm theo tên miền.

Đây cũng là điểm được nhiều chuyên gia pháp lý nổi tiếng, có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp về tên miền và sở hữu trí tuệ như ông David H.Bernstein, Luật sư, chuyên gia cao cấp của Hiệp hội Nhãn hiệu Quốc tế (INTA) - Thành viên Hội đồng của Trung tâm Trọng tài WIPO và nguyên là đồng chủ tịch của Tiểu ban Luật Internet, Bộ phận giải quyết tranh chấp của American Bar Association (ABA); ông Jia Rong Low, Trưởng bộ phận chiến lược và sáng kiến - Văn phòng ICANN khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Nguyên Bí thư Thứ nhất Đại sứ quán Singapore tại Hà Nội; ông Derek Pullen - Luật sư, Giám đốc kinh doanh của Dispute Resolution Services Ltd (đơn vị duy nhất được Ủy ban Viễn thông New Zealand và Hiệp hội các doanh nghiệp New Zealand) đã thống nhất và cùng trao đổi, dẫn chứng các trường hợp cụ thể cho các đại biểu tại Hội thảo này.

Minh Anh