Nghề báo

Từ tháng 11 tới, nguyên Tổng giám đốc Hãng hãng tin Anh BBC Mark Thompson sẽ tới Mỹ làm TGĐ điều hành tập đoàn truyền thông The New York Times Company (NYT Co).

Trong bản thông báo cho các nhân viên ngày 14.8, ông Arthur Sulzberger Jr, Chủ tịch tập đoàn cho biết: "Mark sẽ làm việc cùng với ban điều hành và tôi để mở rộng hoạt động kinh doanh báo điện tử của chúng ta ra khắp toàn cầu". Tuy nhiên, đây là tham vọng quá lớn của NYT Co.

9 tháng ròng cho "ứng viên lý tưởng"

Trước khi ký hợp đồng với Mark Thomson, NYT Co có 9 tháng trời "bơ vơ". Bởi kể từ tháng 31/12/2011, khi NYT Co phải cắn răng móc hầu bao tới hơn 15 triệu USD, gọi là "phí hỗ trợ thôi việc" để "đuổi khéo" Tổng giám đốc Janet Robinson, NYT Co vẫn không thể tìm cho mình một "ứng viên lý tưởng" cho vị trí đang khuyết.

Thời cơ (đúng lúc Mark Thomson muốn rời bỏ BBC, cộng với mức lương khủng 1 triệu USD/năm, khoản thưởng "nóng" khổng lồ 3 triệu USD) đã giúp NYT Co kéo về mình vị TGĐ điều hành mà họ cho là đáp ứng hoàn hảo những tiêu chí mà họ đề ra.

Không quá khó hiểu trước nỗi vui mừng của NYT Co khi nhận được cái gật đầu của Mark Thomson. Thị hiếu truyền thông hiện nay cho thấy truyền thông kỹ thuật số đã trở thành xu thế không thể khác, nếu không muốn nói là sự lựa chọn tối ưu của mọi loại hình truyền thông, trong đó có báo in. Và một trong những nhân vật truyền thông đương đại được đánh giá là tài ba nhất trong việc này chính là Mark Thomson.

Gần 10 năm nắm quyền lãnh đạo BBC, công lao lớn nhất mà người đàn ông 55 tuổi này mang lại cho hãng tin nhà nước Anh này là việc mở rộng BBC sang lĩnh vực truyền thông đa phương tiện, thông qua các website, dịch vụ tin tức và các kênh kỹ thuật số. Trong đó nổi bật nhất là sự phát triển iPlayer, một dịch vụ giúp người xem theo dõi mọi sản phẩm của BBC trên mạng. Bên cạnh đó là việc biến trang BBC Online trở thành trang tin tức nổi tiếng nhất trên thế giới. Và đây chính là điều NYT Co đang cần: đưa những tờ báo của NYT Co vào tương lai số hóa một cách hiệu quả.

"Tốt không phải bao giờ cũng hay"

Câu ví von này có vẻ khá giống với tình cảnh hiện nay của Mark Thomson và NYT Co. Không ai có thể phủ nhận "năng lực điều hành một tổ chức lớn, lớn hơn nhiều so với NYT Co" của Mark Thomson, chỉ có điều, ai cũng biết NYT Co không hề là bản sao, nếu không muốn nói là phiên bản hoàn toàn khác với BBC.

Trong đó nét khác biệt lớn nhất là việc BBC là một hãng tin nhà nước, sống chủ yếu nhờ những đồng tiền ngân sách do chính phủ cấp. Còn NYT Co, đơn thuần là một tổ hợp truyền thông tư nhân, hoạt động trong một môi trường báo chí thuần thương mại, sống nhờ nguồn quảng cáo và doanh thu phát hành. Bởi vậy, nhiều người nghi ngại cho rằng Thompson có thiên hướng của một chính trị gia hơn là một nhà quản trị và những thành công ông thu được, là tại một hãng truyền thông nhà nước với môi trường làm việc tách biệt với các áp lực thương mại từ lĩnh vực truyền thông tư nhân.

"NYT Co phải chứng tỏ bản thân mỗi ngày để giữ độc giả và các nhà quảng cáo. BBC dĩ nhiên không cần làm thế tại nước Anh" - Nhà nghiên cứu độc lập từ công ty tư vấn Huber Research Partners Craig Huber tỏ ra thận trọng. Thế nên, nói như nhà bình luận Roy Greenslade: sự lựa chọn Thompson làm người lãnh đạo kế tiếp của NYT Co là vừa có thể là một quyết định sáng tạo vừa là một "quyết định rủi ro".

Một cái khó lớn nữa mà Mark Thomson sẽ phải đối mặt là việc dù là một tổ chức tin tức tiếng tăm và lâu đời, sở hữu những tờ báo lẫy lừng như New York Times, International Herald Tribune, Boston Globe... nhưng NYT Co cũng không tránh khỏi thảm cảnh kinh doanh bi đát.

NYT Co đã đánh mất 7 tỷ USD trên thị trường chứng khoán kể từ năm 1999 tới nay do kinh doanh thua lỗ trên mảng quảng cáo. 5 năm gần đây, tập đoàn liên tiếp sụt giảm doanh thu và đã mất hơn 300 triệu USD lợi nhuận ròng. Để cắt bỏ những mảng hoạt động sa sút và bù đắp thua lỗ, NYT Co đã phải bán đứt quyền sở hữu tới 16 địa phương và tiến hành thu phí trực tuyến (tháng 3/2011). Tuy nhiên, những giải pháp đó chưa đủ giúp NYT Co chống chọi với khó khăn. NYT Co trông đợi vào tài lãnh đạo của Thompson để khôi phục tốc độ tăng doanh số và thúc đẩy hoạt động trên Internet. Nhưng, đây rõ ràng là gánh kì vọng quá nặng đổ lên vai Mark Thomson.

Hà Trang

(Theo Công luận)

(ICTPress) - New York Times vừa thông báo đã bán About.com cho công ty IAC/InterActive với giá 300 triệu USD.

IAC đã dành chiến thắng kéo dài 1 tháng để mua được trang web About.com, trang web Hỏi - Đáp. 4 tuần trước, Answers.com đã ký vào thỏa ước hợp đồng để mua About.com từ tay New York Times với giá 270 triệu USD. Chủ tịch của Answers.com, Peter Horan, trước đây là CEO của About.com.

Nhưng IAC đã đột kích với giá cao hơn vào tuần trước. Công ty truyền thông tương tác và quảng cáo dự định tích hợp About.com vào công cụ tìm kiếm của riêng mình và dịch vụ Hỏi - Đáp, Ask.com.

“Bản chất bổ sung của hai công ty này là mang lại động cơ thúc đẩy đáng kể, và do đó chúng tôi hy vọng About.com sẽ mang lại nhiều lợi nhuận như là một phần của Ask.com và IAC hơn so với vài năm trước”, CEO IAC Greg Blatt trong một thông báo chuẩn bị.

New York Times lần đầu mua About Group vào năm 2005 với giá 140 triệu USD. Lợi nhuận đã sụt giảm sau khi Google thay đổi thuật toán tìm kiếm của mình vào năm 2011. Việc này làm giảm lưu lượng và doanh thu của bộ phận này của New York Times.

Tuy nhiên, IAC, trông đợi một sự lật ngược đối với trang web dưới sự sở hữu mới. Công ty này cũng sở hữu Match.com và Urbanspoon, trong nhiều tài sản khác.

New York Times gần đây đã có một sự thay đổi khác là Mark Thompson của BBC trở thành CEO mới của New York Times.

Bên cạnh tờ báo hàng ngày, các tài sản khác của New York Times còn có tờ International Herald Tribune và The Boston Globe. Doanh thu năm 2011 của New York Times là 2,3 tỷ USD.

Mai Anh

(ICTPress) - Sáng nay 27/8, tại Đà Nẵng, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đã khai mạc lớp Tập huấn Bồi dưỡng kiến thức Quốc phòng - An ninh cho 400 cán bộ, phóng viên, biên tập viên của các báo, đài trung ương và địa phương trên toàn quốc. Lớp học thường niên năm 2012 sẽ diễn ra từ 27 - 29/8/2012.

Khai mạc Lớp học, đồng chí Trần Đức Lai đánh giá cao chương trình kế hoạch của Ban Tổ chức và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ giảng viên, đại biểu. Thứ trưởng Trần Đức Lai nêu cao vai trò của Quốc phòng - An ninh trong thời kỳ mới, đặc biệt là công cuộc chống Diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ và phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Thay mặt Lãnh đạo TP. Đà Nẵng, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Phùng Tấn Viết chân thành cám ơn Bộ TT&TT đã tổ chức lớp tập huấn rất bổ ích và kịp thời, chào mừng đội ngũ giảng viên và đại biểu đến với thành phố biển xinh đẹp nhân Hội nghị này.

Lớp Bồi dưỡng kiến thức Quốc phòng - An ninh cho cán bộ, phóng viên, biên tập viên sẽ là một diễn đàn để đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên có cái nhìn tổng quát về tình hình an ninh, quốc phòng, từ đó có được định hướng trong quá trình tác nghiệp.

Các phóng biên, biên tập viên sẽ được nghe vào thảo 5 chuyên đề: Đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước hiện nay về báo chí; Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân bảo vệ tổ quốc trong thời kỳ mới; Phòng chống Diễn biến hòa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam; Tổng hợp một số vấn đề chiến lược quốc phòng an ninh Biển Đông; và Quan điểm, chủ trương của Đảng về an ninh quốc gia và xây dựng thế trận an ninh nhân dân trong thời kỳ mới.

Trịnh Quang

(ICTPress) - Mở tờ báo, người đọc có xu hướng hình ảnh trước rồi họ sẽ quyết định xem có nên tiếp tục đọc nữa không? Tấm ảnh tham gia vào việc đưa thông tin sao cho hấp dẫn, quyến rũ người đọc. Có không ít những những tấm ảnh tốt đủ cho bạn đọc hiểu trọn vẹn mọi vấn đề, bên cạnh những ảnh thiếu thông tin hoặc gây hiểu nhầm.

Tác phẩm “Lộng gió Trường Sa” của nhà báo Vũ Anh Tuấn

Không phải lúc nào cũng có thể dùng ảnh để thay cho lời nói, bài viết. Có trường hợp “một bức ảnh có giá trị hơn cả bài diễn văn”, như ảnh một đám cháy có thể nói nhiều hơn một bài tường thuật về đám cháy. Nhưng nếu như cần có một bức ảnh minh họa tốt cho báo cáo của chính phủ về vấn đề kinh tế thì lại là một vấn đề khác?

Nhiều nghiên cứu về nhiếp ảnh báo chí và truyền thông đã nói đến sự hiện diện của những bức ảnh khiến người đang đọc báo phải dừng lại để suy ngẫm, tức là khả năng bạn đọc tiếp tục đọc báo sẽ tăng lên, trường hợp khác, ảnh còn là nơi “thư giãn” sau khi người đọc nghiền ngẫm các bài báo viết dài với nhiều vấn đề phức tạp. Các ảnh với khuôn khổ khác nhau, ngang, dọc hoặc vuông… đứng độc lập hoặc bên cạnh nhau (trong một nhóm ảnh, phóng sự ảnh…) hoặc minh họa cho bài viết… đã tạo sự uyển chuyển trên một tờ báo, điều mà hình ảnh trên truyền hình với một kích thước và hình dáng không đổi… không bao giờ có được.

Có những tấm ảnh rõ ràng và đẹp đến nỗi tưởng như không cần phải chú thích vì ảnh đã nói lên tất cả? Chuyện quá khứ và chuyện sắp đến thì sao nói được? Ảnh nghệ thuật thì thông tin không là mục đích hàng đầu. Nói không cần chú thích là muốn nhấn tới nhu cầu trang trí chứ không đến nhu cầu thông tin. Loichervouet – Tổng giám đốc Trường Đại học Báo chí Lile (Cộng hòa Pháp) trong cuốn “Viết cho độc giả” có nêu trường hợp các tờ báo hoặc bản tin nội bộ thường đặt trên trang đầu một ảnh đẹp chụp đàn bướm, vườn hoa, cảnh hoàng hôn… đôi khi chiếm cả trang nhất mà không có lời chú thích nào. Theo ông đó như một lời tự thú là “trong ruột tôi chẳng có thông tin gì đâu” (?!). Ông coi đó là lối làm báo không chuyên nghiệp.

Dưới đây là một số dạng, cách chú thích ảnh:

1. Kiểu tin vắn: Loại này không nên viết quá dài, cần nêu sự kiện. Dưới ảnh cần viết sao cho người xem hiểu thêm địa điểm, thời gian xảy ra sự kiện. Ví dụ một ảnh chụp tai nạn giao thông, xe hơi đâm vào xe máy cần có chú thích: ở đâu, lúc nào, có mấy người bị thương?

Với ảnh chụp một người nổi tiếng thì đừng nghĩ là người đọc nào cũng biết về họ. Phải viết tên người đó. Nếu ảnh chụp nhiều người thì phải chỉ vị trí của nhân vật cần giới thiệu kèm theo chức danh của họ.

Nhưng nếu chụp đông người thì cũng không nên “từ phải sang trái…”, bởi không phải ai cũng có thì giờ để xem hết lời chú thích dài dằng dặc như thế.

2. Gợi sự tò mò: Có thể chỉ là một con số, lời bình dí dỏm. Ảnh chụp hai người thi chạy đang ở bục xuất phát, chú thích có thể gợi: “Liệu anh X. có tiếp tục là nhà vô địch?” hoặc “Ai sẽ đoạt huy chương Vàng?”.

3. Diễn giải: Tuy là thông tin sự kiện nhưng lời chú thích sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm những gì sau tấm ảnh, hướng họ vào chủ đề nào? Ai cũng biết từ ngữ dễ gây hiểu lầm, ảnh đôi khi gây hiểu lầm tai hại vấn đề là chú thích sao cho bạn đọc tan đi mọi điều còn nghi vấn.

Ảnh chụp người đàn ông đang đọc báo ở hành lang rộng và sạch sẽ. Ảnh này có thể chú thích “Báo chí ngày ngày đến với người dân”, “Bệnh viện X. mở rộng trên quy mô… hay tạo điều kiện cho người nhà đến thăm người thân”, hoặc “Hồi hộp đợi chờ người nhà trong phòng cấp cứu”… Vấn đề là người chụp định giới thiệu, đưa thông tin nào đến với người xem?

4. Tổng hợp: Là cách để bổ sung thông tin, là cách lợi dụng để tạo ra một thông tin độc lập. Ví dụ: Dưới tấm ảnh chụp đ/c Nguyễn Cộng Hòa - Phó đô đốc quân chủng Hải quân đang nghe điện thoại di động có thể ghi chú thích: “Niềm vui đến từ các đảo thuộc quần đảo Trường Sa khi Viettel đã phủ sóng toàn bộ” hoặc “Đồng chí phó đô đốc gọi điện chúc mừng các chiến sỹ ở DK1”.

Chú thích ảnh nên ở đâu? Dồn tất cả chú thích xuống cuối trang và ghi “ảnh bên trái… ảnh bên phải…” không phải là cách làm hay, ngay cả trong trường hợp để như vậy nhìn trang báo có gọn và đẹp hơn, hoặc giả đóng số 1, 2, 3, 4, 5 trong cái khung như trường hợp đăng 1 phóng sự ảnh.

Tốt và hay hơn cả vẫn là chú thích bao giờ cũng nằm sát ảnh, không bị lẫn lộn.

Nhớ lại báo CAND tháng 9.2011 có đăng bài giới thiệu báo nhà báo V.H “U70 vẫn đắm say với nghề” kèm 2 ảnh: Lúc ở chiến trường Lào (1971) và lúc lên thăm lại Định Hóa - Thái Nguyên nơi Bác Hồ ký sắc lệnh ngày thành lập nhiếp ảnh (ảnh này tôi bế một cháu bé địa phương). Do xếp chú thích nhầm chỗ nên khi ở Nam Lào (1971) nhà báo V.H trông lại già hơn rất nhiều khi ở Thái Nguyên (năm 2007).

Chú thích là một cách thu hút người đọc, cần có sự đầu tư lớn của người chụp, thư ký tòa soạn và họa sỹ. Người biên tập ảnh ngồi ở tòa soạn phải rất kỹ càng cẩn thận bởi người chụp khi nộp ảnh hầu như không biết ảnh của mình được sử dụng ở số báo nào, ở trang nào, dùng để minh họa hay đưa ra bìa, và người viết khi nộp bài lại không biết là ảnh nào sẽ được tòa soạn chọn minh họa cho bài của mình.

Nghệ sỹ nhiếp ảnh Vũ Huyến

Ở Hội Báo Xuân 2012 (Ảnh: Nguyễn Thực)

Khi tôi về làm phóng viên của Báo Phụ nữ Thủ đô, báo vừa mới được cấp phép xuất bản. Cả phụ trách lẫn phóng viên chỉ vẻn vẹn 5 người. Tôi, Linh Giang và Trần Thu Hằng là 3 phóng viên trẻ. Hồi đó, chúng tôi rất buồn cười vì có một nhà báo lão thành thường kéo từng đứa một ra một góc to nhỏ đầy nghiêm trọng: “Các cậu làm nghề này, phải có ước mơ trở thành một nhà báo tầm cỡ quốc tế!”. Tôi không biết trả lời sao, nên leo lên cây khế ngọt đầu hồi khu nhà hái xuống cho mọi người ăn.

Công việc làm báo hồi đó thật khác với bây giờ. Tôi vừa làm công việc của phóng viên chính, viết phóng sự điều tra, văn hóa văn nghệ, lại kiêm cả hôn nhân, gia đình. Ngoài ra, phải làm cả tạp vụ, văn thư kiêm thêm đánh máy, tổ chức mạng lưới phát hành cho báo. Ngoài giờ làm việc, tôi, Hằng và Linh Giang đạp xe khắp thành phố rải báo cho các sạp báo, cả tư nhân và bưu điện. Chúng tôi hoàn toàn không ngờ được rằng, mình đang đi gây dựng thị trường, điểm then chốt cho tiền đồ một tờ báo.

Chỉ một năm sau khi tờ báo có mặt trên làng báo, báo Phụ nữ Thủ đô lại làm cho làng báo Thủ Đô ngỡ ngàng vì đã tự nguyện không nhận khoản lương bao cấp từ thành phố, một khoản lương đương nhiên mà các tờ báo Thủ đô đều được hưởng, để hạch toán kinh doanh tự nuôi nhau.

Cán bộ phóng viên không nhiều, vẻn vẹn mấy người. Nhưng cộng tác viên thì đông vô kể. Các bác, các chị cán bộ hội như bác Nguyễn Kim Hỷ, chị Dương Thị Vịn, chị Yên Khánh, chị Quỳnh Lộc… và các hội viên đều là tai, là mắt, và là những cây bút rất xông xáo. Hồi đó cô Lý Thị Trung, người trực tiếp phụ trách báo lại là nhà văn, nên các nhà văn, nhà thơ, nhà hoạt động xã hội thường xuyên lui tới công tác với báo luôn.

Nhưng phải nói, thời kỳ nhà báo Lê Thị Túy là Tổng Biên tập, Báo PNTĐ có những bước phát triển đột phá cả về uy tín xã hội cũng như số lượng phát hành. Những vụ chống tiêu cực hưởng ứng phong trào “Những việc cần làm ngay” của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh do Báo PNTĐ vào cuộc đã gây tiếng vang trong làng báo và trong công chúng… Là phóng viên của một tờ báo như vậy, chúng tôi không khỏi tự hào.

Hành trình xây dựng và phát triển của Báo PNTĐ không đi ngoài hành trình xây dựng và phát triển của làng báo cả nước. Từ bấy đến nay, biết bao thăng trầm, biết bao khó khăn một tờ báo phải đối mặt. Áp lực cạnh tranh của thị trường, sự tăng giá, áp lực của các vấn đề phát triển công nghệ, các vấn đề xã hội hiện đại… Luôn luôn phải cập nhật, thích ứng, tự làm mới, phải tiến lên, một hành trình không ngừng, không nghỉ. Đội ngũ cán bộ phóng viên khi xưa đã nghỉ hưu, bây giờ là các em rất trẻ, lại rất hăng hái bước vào nghề.

Hành trang của các em đã khác chúng tôi xưa, đi làm là có máy ảnh, máy ghi âm, laptop, xe máy… tất cả đều xịn. Xưa, những thứ đó, chúng tôi đều không có. Giống nhau chăng, là sự hăng hái, lòng yêu nghề thêm một chút ngây thơ… Niềm tự hào về tờ báo có lẽ cũng giống nhau chăng? Nhưng bây giờ Báo PNTĐ đã có tới 4 ấn phẩm: Tuần báo Phụ nữ Thủ đô, tuần san Đời sống Gia Đình, Đặc san Đang Yêu, và Website: baophunuthudo.vn với một lượng phát hành có thể nói là đáng mơ ước trong làng báo. Nhưng điều đáng nói, chính là uy tín xã hội và sự yêu mến của bạn đọc dành cho tờ báo ngày một tăng cùng với hàng loạt những hoạt động xã hội mà tờ báo hướng đến. Nhân kỷ niệm ngày thành lập báo, ngoảnh lại một chặng đường để thấy bề dày, và cũng để vui và tin rằng, Báo Phụ nữ Thủ đô vẫn chưa dừng lại trên chặng đường phát triển.

 Giáng Vân

 Phụ nữ Thủ đô

(* Tít bài do ICTPress đặt lại)

"Bạn cứ tưởng tượng, tôi làm tổng biên tập hai tòa soạn, phải trả lương cho khoảng 100 người. Như vậy thì một tháng tôi phải kiếm ra khoảng 1 tỷ đồng tiền lãi mới có thể đủ trang trải."

Khá tò mò khi biết anh là Tổng biên tập duy nhất đoạt giải trong Giải báo chí Quốc gia năm 2011 vừa qua mà lại ở thể loại phóng sự điều tra, bút kí, tôi đã gặp anh ngay sau kỳ trao giải.

Cuộc trò chuyện với nhà báo, nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch Nguyễn Thành Phong đầy thú vị. Hiện là tổng biên tập một tờ báo, một tờ tạp chí, anh trải lòng về công việc của người làm quản lý với nhiều áp lực, thách thức trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay.

Nhà báo Nguyễn Thành Phong tặng quà cho các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.

Uy tín của tờ báo là danh hiệu của Tổng biên tập

+ Tôi ấn tượng về loạt tác phẩm 2 kỳ "Cuộc giải cứu của lòng người" và "Bay trong bão cát" vừa đoạt giải B giải báo chí Quốc gia và càng bất ngờ khi đó là tác phẩm của một tổng biên tập bận rộn như anh?

- Đó là một sự kiện rất lớn và quan trọng mà tôi là người trực tiếp đi tác nghiệp. Đã giao nhiệm vụ cử người tham gia với những yêu cầu về năng lực, ngoại ngữ, sức khỏe... nhưng Ban Phóng viên không lựa chọn được ai để yên tâm. Tác nghiệp ở chuyến đi này là bất thường, phải theo sát chiến dịch giải cứu hơn 10 ngàn lao động Việt Nam làm việc tại Libya đang bời bời chiến sự... Không có ai có thể đi được... thì tổng biên tập phải đi thôi... Và khi đi làm phóng viên ở sự kiện này, tôi mới nhận ra rằng, quyết định mình tham gia là rất đúng... Nếu không có kinh nghiệm và một chút vốn ngoại ngữ thì không thể xử lí được những tình huống khó khăn và khó hoàn thành nhiệm vụ.

+ Giải thưởng là cách ghi nhận giá trị sức lao động của người viết. Anh nghĩ gì về danh hiệu của người làm báo đằng sau những con chữ?

- Nói thực, tôi nghĩ rằng một tờ báo phát triển tốt thì phải có những phóng viên bình thường đoạt giải báo chí chứ không phải là lãnh đạo tờ báo. Vinh quang của một tờ báo chính là ở đó. Tổng biên tập đã là người quản lý thì phải tập trung lo nhiều việc khác chứ đâu thể chẻ nhỏ mình ra để lăn lộn với nghề viết mãi được. Người phóng viên cần danh hiệu từ bài viết, nhưng người lãnh đạo thì khác. Tờ báo của anh chính là danh hiệu của anh. Tờ báo của anh dưới sự quản lí của anh được bạn đọc biết đến, có vị trí trong lòng công chúng...và đó mới là danh hiệu lớn nhất của người tổng biên tập. Tình huống đi tác nghiệp và có tác phẩm đoạt giải vừa rồi quả thực là...vạn bất đắc dĩ đối với tôi.

+ Nhưng tôi nhớ nhà báo lão thành Hữu Thọ có nói rằng: Làm tổng biên tập bận, ít thời gian nhưng đã làm báo thì phải viết. Viết được thì nói anh em mới nghe. Trong đời người ta nhớ cây bút chứ ai nhớ lãnh đạo tờ báo. Anh nghĩ sao?

- Quả đúng như vậy. Mà hay hơn cả vẫn là bản thân người lãnh đạo trưởng thành từ một cây bút, từ một phóng viên, phải viết, phải vật lộn với nghề, với con chữ... Bản thân tôi, long đong với nghiệp báo, là phóng viên nhiều năm, chuyển hết cơ quan này đến cơ quan khác, ở nhiều vị trí khác nhau, tôi thấu hiểu sự nhọc nhằn của nghề nghiệp nên càng hiểu và cảm thông với phóng viên của mình hơn. Người quản lí kinh qua những công việc của người viết sẽ đánh giá đúng năng lực và biết nuôi dưỡng những sáng tạo của phóng viên. Đó là cách đẩy tờ báo đi lên, phát triển trong bối cảnh cần thiết phải có bản sắc, có lối đi riêng và có sự sáng tạo như hiện nay. Kì thực không mấy khi người ta nhớ đến người lãnh đạo tờ báo cả. Tôi không biết ông tổng biên tập là ai nhưng tôi thấy thời gian này, giai đoạn này tờ báo này có khá hơn, có nổi bật hơn... Như thế là hạnh phúc rồi.

Tổng biên tập mà không có khả năng tức là ngồi nhầm ghế

+Tôi nghĩ về nghề tổng biên tập quả thực nhiều người mơ ước, danh vọng có, tiền bạc có, thưa anh?

- Đó chỉ là hình thức bề ngoài. Phải nói rằng, nghề tổng biên tập hiện nay là một nghề khó. Bởi vì báo chí hiện nay chịu sự cạnh tranh rất lớn. Thời nay là thời của những cơn lốc truyền thông, thông tin bủa vây người đọc, đuổi theo người đọc để giành giật công chúng. Làm tổng biên tập chúng tôi đâu chỉ đuổi theo mà nói thực, phải vừa chạy vừa ngó nghiêng đấy. Ngó nghiêng ở đây là phải làm sao để phát triển kinh tế báo chí, nâng cao chất lượng đời sống nhân viên. Bạn cứ tưởng tượng, tôi làm tổng biên tập hai tòa soạn, phải trả lương cho khoảng 100 người. Như vậy thì một tháng tôi phải kiếm ra khoảng 1 tỷ đồng tiền lãi mới có thể đủ trang trải.

+ Một tỷ đồng bằng nghề... buôn thông tin mỗi tháng ở một tờ báo ngành, trong tình hình hiện nay ư?

- Đó mới là khó chứ. Với một doanh nghiệp kinh doanh thì con số này không khó nhưng bán thông tin để có con số lãi như thế quả thực là một gánh nặng với một tổng biên tập. Trong bối cảnh hiện nay, khi mà khó khăn gõ cửa từng tòa soạn, áp lực của người lãnh đạo càng lớn, tổng biên tập như chúng tôi phải lao tâm khổ tứ với công tác quản lý và hơn hết phải lo cho cuộc sống, đảm bảo cuộc sống cho phóng viên, để họ yên tâm, chuyên tâm vào nghề viết. Thế nên rất nhiều người mơ ước công việc tổng biên tập nhưng nếu người không có đủ khả năng mà ngồi trên chiếc ghế này thì tức là đã ngồi...nhầm ghế. Tòa soạn đó sẽ lụn bại, không phát triển được. Sự phát triển của tòa soạn, vai trò quyết định chính là người đứng đầu.

+ Xin cảm ơn anh!

Hà Vân (thực hiện)

(Theo Công luận)

Với tất cả những PV, BTV, cổ đông và những khán giả yêu mến hãng truyền hình cáp Mỹ CNN, ngày 27/7/2012 là một ngày "giông bão".

Ngày đó, Chủ tịch Jim Walton, người đã góp công đầu trong việc vực dậy CNN khỏi cơn suy thoái trong những năm 1990- 2004, bất ngờ tuyên bố từ chức. "Gã khổng lồ" của làng truyền hình Mỹ đang đứng chơi vơi trong mê cung của sự bế tắc về đường hướng phát triển.

Dấu ấn Jim Walton

Với CNN, Jim Walton - người đứng trên cương vị Chủ tịch Hãng gần 10 năm qua - thực sự là vị cứu tinh.

Đầu năm 2003 - thời điểm Jim Walton chính thức tiếp quản CNN từ tay Walter Isaacson, CNN thực sự đang trong cơn bĩ cực, lạc lối trong mê cung phát triển. Từ vị thế kênh tin tức số 1 nước Mỹ, với lượng khán giả kỷ lục 1 tỷ người xem/ngày, CNN bị Fox News vượt về tỷ lệ khán giả ngay cả trong lĩnh vực tin tức – thế mạnh của CNN.

Trong khoảng ba năm, từ 2000 đến 2003, hoạt động kinh doanh của CNN hầu như không mang lại lợi nhuận nếu không nói là còn phải chịu lỗ. Time Warner – công ty mẹ của CNN đã từng thất vọng tới mức tính đến khả năng sát nhập CNN và ABC News, thậm chí còn có ý định bán đứt CNN.

Bất chấp mọi hoài nghi, vượt qua mọi e ngại, người cựu phóng viên xuất sắc của CNN, bằng sự thấu hiểu đến gan ruột hãng truyền hình mà mình yêu mến gắn bó, bằng bản lĩnh, tài năng và sự quyết đoán, đã cải tổ CNN đến cùng.

Tháng 09/2003, chín tháng sau khi trở thành người đứng đầu CNN, Walton chính thức khẳng định trước Hội đồng quản trị Time Warner rằng mình hoàn toàn đủ sức làm sống lại CNN. Walton liên tiếp thực hiện nhiều kế hoạch cải tổ sâu sắc, trong đó phải kể đến việc phát triển CNN ở thế ba gọng kìm: mạng lưới truyền hình và lĩnh vực tin tức và Internet. Bên cạnh đó là sắp xếp hợp lý hóa công tác quản lý về nhân sự cũng như công việc.

Lợi nhuận của CNN liên tục tăng, năm này cao hơn năm trước. Từ năm 2004, mức tăng trưởng bình quân hàng năm của đế chế CNN ở mức 20% - một con số đáng nể. Và từ đó cho đến khoảng thời gian 2008, 2010, lợi nhuận mỗi năm tăng từ 200 triệu USD lên gần 400 triệu USD. CNN cũng đã trở lại vị trí thượng phong quen thuộc trong lĩnh vực cập nhật tin tức.

Năm 2007, CNN dồn sức cho mặt trận thu hút cư dân mạng. Đó là lý do CNN.com. Ngay lập tức, trang web này một mình làm mưa làm gió trên mạng. Một thời, cư dân Internet đã dành thời gian ghé thăm CNN.com vượt mặt cả Wikipedia, Yahoo News và MSNBC.com.

"Với vai trò người dẫn dắt CNN, Walton đã giúp hãng "tăng gấp ba thu nhập, nhân đôi lợi nhuận và đưa mức tăng trưởng hàng năm của CNN lên 15%", Jeff Bewkes - Chủ tịch kiêm tổng giám đốc Time Warner – cho hay.

"CNN phải thay đổi tư duy"

Chủ tịch Walton đã nhấn mạnh như vậy trong email "giã biệt" gửi tới đội ngũ nhân viên của CNN. Lá thư có đoạn: "Tôi đã gắn bó với công việc hiện tại trong suốt 10 năm qua và đã đến lúc phải thay đổi. CNN cần một tư duy mới. Việc thay thế người đứng đầu sẽ mang lại cho CNN một quan điểm mới, một kinh nghiệm mới và một kế hoạch mới, đồng thời sẽ tạo nền tảng tuyệt vời cho CNN trong tương lai".

Động thái từ chức và lời nhắn nhủ thống thiết này cho thấy một nhà lãnh đạo can trường, vị thánh cứu tinh của CNN một thời, rốt cuộc cũng bất lực trước thực trạng tồi tệ hiện nay của CNN. Những "chiêu trò" vô cùng hữu dụng mà Walton tung ra cho CNN cách đây 4,5 năm dường như vô nghĩa lý trước những bế tắc hiện thời của CNN.

Tính đến tháng 7/2012, lượng người xem của CNN chỉ bằng 1/5 so với năm ngoái. So với số liệu thống kê trong tháng 7/2011, tổng số người xem của CNN đã giảm tới 20%, trong khi tại các chuyên mục khác, tỷ lệ người xem thậm chí còn tồi tệ hơn bao giờ hết. Theo Media Bistro, đối với nhóm người xem độ tuổi từ 24 đến 54 tuổi, CNN đã mất khoảng 23% lượng khán giả trong năm nay. Lượng khán giả chuyển kênh sang CNN trong thời gian phát sóng giờ vàng cũng giảm 26%.

Lối thoát nào để dẫn bước CNN ra khỏi mê cung của sự bế tắc, tìm về với vị thế hãng tin tức số 1 thế giới, lâu nay đang thuộc về Fox News và MSNBC? Nhiều chuyên gia truyền thông cho rằng cách đây hơn 30 năm, khi ra đời, CNN đã gây chấn động cả thế giới truyền thông khi tạo ra được cuộc "cách mạng về tin tức truyền hình", là kênh truyền hình đầu tiên chuyên phát tin tức thời sự 24h/ngày, tạo được cho khán giả cảm giác đến với CNN là đến với thế giới của tin tức vào bất kể lúc nào và về bất cứ nơi nào trên thế giới. Và bây giờ, để giành lại ngôi vị số 1, có lẽ, CNN phải tìm cách tạo lại cho những khán giả của mình cảm giác ấy, dĩ nhiên là khó hơn thời những năm 1990 rất nhiều, bởi những "kình địch" như Fox News và MSNBC cũng đã trưởng thành lên rất nhiều.

Hà Trang

(Theo Công luận)

(ICTPress) - Hiện nay khoảng cách vật lý không còn ý nghĩa nữa là nhờ có thông tin số, ngôn ngữ là một trong những rào cản thực tiễn cuối cùng trong việc “tiêu thụ” thông tin.

Nhưng thậm chí trở ngại đó gần như lỗi thời, vì các chức năng như thanh biên dịch có sẵn trong Google Chrome, Google Translate, FreeTranslation.com, Bing Translator hay vô số công cụ trực tuyến nào khác.

Trong một đăng tải trên Storyful của Mike Sefanov, một biên tập viên chính của trang này đã gợi ý cho các nhà báo 4 cách để đảm bảo thông tin được sắp xếp và được biên dịch một cách chính xác.

1. Chú ý dịch quá nghĩa đen

Phần lớn các công cụ trực tuyến có xu hướng biên dịch các từ cố định và các tên nơi chốn quá theo nghĩa đen, Sefanov cho biết. Ví dụ, trong một đăng tải (tweet) Ả rập có từ “Hajar Aswad,”, “một hàng xóm của thủ đô Syria Damascus”, cái tên này được chuyển sang tiếng Anh bằng công cụ biên dịch của Google - Google Translate là “Thành phố đá đen” (the city of the Black Stone). “Phần lớn có ít nhất một số khó khăn khi chuyển dịch các tiếng lóng, cảm xúc, và sắc thái”, Sefanov cho biết về các nguồn lực dịch trực tuyến.

2. Sử dụng đồng thời hai công cụ dịch

Bởi vì quá khó để biên dịch trực tuyến chính xác, hãy sử dụng nhiều hơn 1 trang biên dịch để giúp bạn tránh sự nhầm lẫn. Trong trường hợp từ “Hajar Aswad,”, đặt các từ Ả rập này có nghĩa “đá đen” sau từ “Syria” lên Google Maps để khẳng định các kết quả lân cận đang còn trong nghi vấn. Bên cạnh đó, bạn hãy sử dụng ít nhất hai công cụ riêng rẽ để dịch 1 từ để tránh được nhầm lẫn do có quá nhiều định nghĩa. Ví dụ từ Ả rập “الصحافة” được dịch sang tiếng Anh nhờ FreeTranslation.com thành từ “The Press” (Báo chí), có nghĩa là tất cả các phương tiện truyền thông, trong khi Google Translate dịch là “printing press” (báo in), có thể liên hệ đến thiết bị in mực.

3. Nhận biết sự thay đổi của âm thanh

Mặc dù các trang biên dịch thường cung cấp phát âm bằng âm thanh, đây thường là nguồn không tin cậy, Sefanov cho biết. “Google Translate không đại diện cho các giọng vùng miền, do đó thực tế thường chỉ đáp ứng như là một hướng dẫn cho thông tin bổ sung. Và tất nhiên giá trị của các nguồn lực đa ngôn ngữ thực sự có thể giúp thẩm định nghĩa của văn bản hay âm thanh từ một clip YouTube không thể được thay thế bằng âm thanh của một công cụ dịch trực tuyến”.

4. Xây dựng các nguồn tin cậy nhờ sử dụng truyền thông xã hội

Các nhà báo viết tin bằng ngôn ngữ thứ hai nên sử dụng nhiều nguồn đa ngôn ngữ trên các trang truyền thông xã hội để có phản hồi biên dịch chính xác và hiệu quả, Sefanov cho biết. Trong khi các nhà báo nên thận trọng các nguồn có thể bị xuyên tạc nghĩa nội dung vì các mục đích riêng, Tham gia nhiều trận tuyến và nhờ nhiều người biên dịch cũng có thể bổ sung vào một loạt các công cụ xã hội để giúp nhà báo gần hơn với sự thật”.

Mai Anh

(ICTPress) - Ngày 18/7, TS. Trần Bá Dung, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Nghiệp vụ, Hội Nhà báo Việt Nam đã trao đổi nhiều câu hỏi về nghiệp vụ làm báo với các hội viên nhà báo Liên chi hội nhà báo TT&TT.  

Trao đổi về câu hỏi của một hội viên nhà báo là: nhà báo cần có những tố chất nào để có thể sáng tác được những tác phẩm báo chí có chất lượng? TS. Trần Bá Dung đã có bài viết “4K và nghề báo”. ICTPress trân trọng giới thiệu đến đồng nghiệp và bạn đọc.

1. Xu thế tích hợp truyền thông và sự biến đổi cách thức tiếp nhận của công chúng

Sự phát triển của công nghệ truyền thông đã tạo ra sự bùng nổ của Internet. Quá trình này đã tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của báo chí thế giới, hình thành xu thế vận động mới trong hoạt động  báo chí - truyền thông: Tích hợp các phương tiện truyền thông. Đó là quá trình các phương tiện truyền thông, các thiết bị truyền thông và các kênh thông tin đại chúng, các loại hình báo chí, được tích hợp lại trên nền internet. Internet vừa là phương tiện truyền thông thứ tư (sau báo in, truyền hình, phát thanh), vừa là sự tích hợp của cả ba phương tiện trên.

Sự tích hợp các loại hình truyền thông trên nền Internet đã tạo ra nhu cầu mới trong tiếp nhận thông tin của công chúng, cho phép công chúng thu nhận thông tin bằng cả hình ảnh, âm thanh, văn bản.

Phương thức tiếp nhận thông tin của người dân đã và đang thay đổi nhanh chóng, do khả năng kết nối dễ dàng vào mạng Internet toàn cầu, với lượng thông tin khổng lồ được chuyển tải trên hàng trăm kênh truyền hình quốc tế, hàng ngàn kênh phát thanh và hàng triệu websites … Đã có sự dịch chuyển, thay đổi lớn ở nơi người dân, trong cách thức, mục đích và nội dung tiếp nhận thông tin từ các phương tiện truyền thông.

Xu hướng thay đổi này trong cách tiếp nhận thông tin và xu thế tích hợp truyền thông, rõ ràng đang đặt ra thách thức với các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông. Từ mục tiêu, nội dung đến phương thức đào tạo các nhà báo - nhà truyền thông tương lai, rõ ràng cần có những thay đổi phù hợp.

Bài viết này tiếp cận vấn đề từ góc độ đào tạo kĩ năng nghề báo trong xu thế tích hợp truyền thông và xu hướng thay đổi phương thức tiếp nhận thông tin của công chúng.

2. Vấn đề kĩ năng nghề báo và 4K

Nghề báo đòi hỏi tri thức tổng hợp cao và khả năng phân tích sâu các vấn đề xã hội. Ngay cả khi đề cập một vấn đề chuyên môn, nó phải được đặt dưới góc nhìn xã hội, mang tính xã hội, mới được công chúng đón nhận.

Nghề báo cần những gì để đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng của công chúng hiện nay?

Thực ra, đã có nhiều kiến giải của nhiều nhà báo, nhà giáo giàu kinh nghiệm về câu hỏi này, dưới nhiều góc độ khác nhau.

Tác giả Nguyễn Đức An, trong một bài viết đăng trên Vietnamnet.vn đã gợi mở nhiều vấn đề đáng suy nghĩ:

“Mỗi nghề nghiệp đều cần phải dựa trên một hệ thống kiến thức chuyên biệt mà ai muốn vào nghề phải nắm vững qua quy trình giáo dục bài bản, thường là đại học chuyên ngành. Hệ thống tri thức đó vừa trừu tượng, vừa cụ thể, bao gồm kỹ thuật nghiệp vụ lẫn tư duy và sự am hiểu nghề (kể cả luật pháp về nghề). Vì nếu hành nghề không đúng sẽ gây nhiều hệ lụy cho xã hội.

Nhưng ở ta, để vào được nghề báo, hình như người ta chỉ cần một thứ năng lực cơ bản: viết lách (hay chụp ảnh) tốt. Cho nên, nghề báo vô tình bị hạ thấp vì được xem là năng khiếu bẩm sinh hơn là kết quả từ một quá trình giáo dục. Ta vẫn đang trong một nền báo chí không hoàn toàn tách rời khỏi địa hạt văn chương. Với chất văn chi phối, không ít nhà báo cầm bút viết và đi “quá đà” vì không ghìm cảm xúc, tự do áp đặt chủ quan trên dữ kiện. Hiện thực, vô tình hay cố ý, đã bị bóp méo”.

Từ góc độ lý luận báo chí và từ thực tiễn hoạt động báo chí, chúng tôi khái quát theo công thức 4K sau đây:

Nhà báo chuyên nghiệp = Kiến thức + Kĩ năng + Kinh nghiệm + Kiến giải

2.1. Kiến thức (Knowlegd):

Kiến thức giúp nhà báo phát hiện vấn đề.

Người ta chỉ có thể có được những phát hiện trong so sánh tương quan. Và đương nhiên, càng phong phú kiến thức về cùng một lĩnh vực, về nhiều lĩnh vực có liên quan, càng dễ bật ra những so sánh mới, những nhận xét mới mang tính phát hiện.

Kiến thức không chỉ học trong trường, mà đối với nhà báo, điều quan trọng là tích luỹ thông tin, nhất là thông tin chuyên ngành mà mình theo dõi. Khi tác nghiệp, rõ ràng ai có nền học vấn văn hoá rộng, lại tích luỹ kiến thức sâu về lĩnh vực theo dõi, người đó sẽ xử lý thông tin nhanh và có hiệu quả hơn.

Báo chí có vai trò lớn là phản biện xã hội. Không có nền kiến thức xã hội rộng và am hiểu kiến thức chuyên ngành, nhà báo thật khó thực hiện vai trò người phản biện xã hội. Bài báo “Kẽ hở pháp luật - ô tô chui lọt” (Báo Pháp luật) phát hiện vấn đề: Nhà nước đề ra chính sách cấm nhập khẩu ô tô nguyên chiếc, ngay lập tức một số doanh nghiệp nhập ô tô mới dưới dạng tháo rời ra, nhập khung riêng, nhập các thiết bị riêng,... là một ví dụ về vai trò phản biện xã hội tức thời của báo chí.

Lao động báo chí ngày nay đã khác xa với một thập kỉ trước đây. Nó là tổng hợp các yếu tố nghề nghiệp, các phương tiện kĩ thuật, các phương pháp làm việc khác nhau, các loại kiến thức khác nhau... Tổng hợp và phân tích, phân tích và tổng hợp, không loại trừ nhau. Thậm chí có những nhà báo ngồi tại chỗ, tổng hợp tin tức  trên thế giới để phân tích một vấn đề trong nước và ngược lại (hay đồng thời), tổng hợp thông tin trong nước thông qua một cách nhìn, một sự phân tích tin tức thế giới.

Quy trình làm báo, tính chất đối thoại - tương tác của báo chí ngày nay cũng đòi hỏi nhà báo một vốn liếng kiến thức đủ để “tác chiến” ngay lập tức. Tính online và tính tương tác trực tuyến của báo chí hiện đại đặt các nhà báo trong tư thế luôn luôn sẵn sàng ứng phó, dù tờ báo của anh có lên mạng internet hay không. Công chúng có thể có ý kiến đồng tình hay phản đối ngay lập tức trên mạng khi báo vừa phát hành hay lên mạng. Người viết, do vậy, cũng phải phản hồi ngay, nếu không muốn xa rời công chúng của mình.

2.2. Kĩ năng (Skills):

Kĩ năng giúp nhà báo thể hiện vấn đề.

Kĩ năng là khả năng vận dụng những kiến thức thu nhận được trong một lĩnh vực vào thực tế công việc chuyên môn. Nhưng vận dụng như thế nào, lại là phương pháp của từng người. Khi những phương pháp này được vận dụng đạt đến trình độ điêu luyện, thuần thục, nó trở thành kĩ xảo. Trong lĩnh vực báo chí điện tử hiện nay, nhà báo cần có kĩ xảo nghề nghiệp trong hoạt động nghiệp vụ.

Ngày nay thành tựu tri thức khoa học của nhân loại tăng theo cấp số nhân và thông qua mạng internet nó trở thành tài sản chung của nhân loại. Kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin đang là đòi hỏi bắt buộc đối với mỗi nhà báo để có thể khai thác và làm chủ được thông tin trên mạng toàn cầu và trong nước. Vấn đề không phải chỉ là kĩ năng sử dụng công nghệ mới vào làm báo, không phải chỉ là hiện đại hoá thiết bị, mà quan trọng hơn, khi vận dụng những kĩ năng này, buộc chúng ta phải thay đổi cách nghĩ, cách tư duy, cách làm việc, hình thức hoạt động và hiệu quả của nó. Tính phổ cập, tính đa chiều của thông tin mạng ngày càng chiếm lĩnh đời sống tinh thần, buộc nhà báo phải hoà nhập trước, thích nghi trước, với những kĩ năng mới.

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều học giả cho rằng, thế kỉ XXI là thế kỉ của phương pháp. Đó là sự đánh giá cao vai trò của phương pháp, kiến thức về phương pháp. Không có phương pháp thích hợp, rốt cuộc sẽ chìm ngập, loay hoay trong dòng thác thông tin, trong biển cả tri thức.

J.Vos và G.Dryden trong cuốn sách nổi tiếng thế giới The Learning Revolution (Cách mạng học tập) đã đặc biệt coi trọng phương pháp nắm bắt kiến thức và phương pháp vận dụng kiến thức, được khái quát trong một từ MASTER (M = Mind set for success, A = Acquire knowledge, S = Search out the meaning, T = Trigger the mimory, E = Exhibit knowledge, R = Reflect how to learn) (Ý chí quyết tâm đạt thành công, Thu nhận tri thức, Tìm ý nghĩa của tri thức, Thúc đẩy - khởi động trí nhớ, Trình bày tri thức, Suy nghĩ về cách học).

Trong công thức này, khâu cuối cùng - suy nghĩ về cách học -  có vẻ như tách rời, nhưng thực ra lại có vai trò rất quan trọng, bởi thiếu nó, các khâu kia sẽ khó thực hiện được. Vẫn là vấn đề phương pháp học, cách học. Đối với nghề báo, cập nhật thông tin không chỉ là áp lực công việc mà còn là nhu cầu tự thân, nếu không muốn tự mình đào thải. Và con đường tự hoàn thiện tốt nhất đối với nhà báo, là con đường tự học. Kĩ năng chỉ có được thông qua rèn luyện phương pháp trong hoạt động nghiệp vụ hàng ngày, và cũng thông qua cách tự học, tự đào tạo, tự sáng tạo là chính.

Quách Mạt Nhược, nhà lãnh đạo và là nhà thơ hiện đại nổi tiếng của Trung Quốc, từng viết: “Yêu cầu thực hành cơ bản nhất của học tập chính là sự tự học. Khi đó người ta biết tự đi tìm kiến thức, tự rèn luyện kỹ năng, thay vì chờ kiến thức tới từ sự dạy dỗ”.

2.3. Kinh nghiệm (Pass Through):

Đối với nhà báo, kinh nghiệm nghề nghiệp là vốn liếng lí thuyết đã được kiểm chứng và vốn liếng thực hành đã được bản thân vận dụng, kể cả kinh nghiệm nghề nghiệp của đồng nghiệp mà họ rút ra được. Kinh nghiệm giúp đánh giá, kiểm soát thông tin khi họ thu thập và phân tích, xử lý thông tin. Kinh nghiệm nghề nghiệp là sự tự phản biện đối với mỗi nhà báo. Nó cũng là tự bảo hiểm cho chính mình. Trình độ nghề nghiệp đã được kiểm nghiệm trong thực tế, giúp nhà báo không rơi vào tình huống “phát minh ra chiếc xe đạp” trong thế giới ngày nay.

Đối với công chúng, kinh nghiệm cá nhân của nhà báo mang ý nghĩa như một sự bảo đảm về giá trị của thông tin mà nhà báo đưa ra, mặc dù kinh nghiệm này không phải bao giờ cũng lộ ra. Mỗi nhà báo thường chuyên sâu một lĩnh vực, một vấn đề mà họ am hiểu. Lao động báo chí của nhà báo là lao động quá khứ. Với những nhà báo giàu kinh nghiệm, những gì họ viết ra hôm nay, mang trong nó những lượng thông tin đã trở thành những giá trị riêng. Và đó chính là giá trị thương hiệu của một nhà báo, theo cách nói hiện nay. Một nhà báo có tên tuổi được công chúng đón đọc, đồng nghĩa với nhà báo giàu kinh nghiệm về những vấn đề mà họ viết.

Cùng viết về một sự kiện lịch sử báo chí Việt Nam, nhưng khi đọc những thông tin của Dương Trung Quốc, người ta dễ nhận thấy những giá trị riêng, tin cậy, khách quan, bị thuyết phục, mặc dù ông khá kiệm lời.

Đọc Xuân Ba, nhiều khi thấy sự kiện, nhân vật của ông không có gì đặc biệt. Nhưng trong cách viết tưởng như chơi chơi, khi nghe Xuân Ba kể, Xuân Ba nghĩ, vừa có chất phong trần, từng trải, lịch lãm, lại vừa mang một chút chiêm nghiệm triết lí phương Đông, nên dễ đọc, dễ chấp nhận, mặc dù ông không thuyết giáo. Những kinh nghiệm cuộc đời và nghề báo, với vốn văn hoá rộng, có lẽ, đã làm nên một giá trị, một phong cách Xuân Ba,...

2.4. Kiến giải (Opinion):

Sự thật khách quan có tiếng nói riêng của nó. Nhưng công chúng chỉ nhận biết được ý nghĩa riêng ấy thông qua lăng kính chủ quan của nhà báo. Nêu quan điểm, chính kiến, chủ kiến, cao hơn là sáng kiến, phát kiến của người viết, chính là kiến giải vấn đề. Có thể trực diện, cũng có thể qua cách trình bày nội dung và để sự kiện tự nó bộc lộ quan điểm người viết.

Đây là yêu cầu cao đối với nhà báo, nhất là khi đứng trước những vấn đề đang gây tranh cãi trong dư luận xã hội. 

Muốn kiến giải khách quan, phải có tâm và có tầm. Tầm là kiến thức, một kiến thức nền rộng và hiểu biết sâu vấn đề mình viết. Voskobôinhicốp và Iyriev (Nga), viết: Nhà báo là “người mà luôn quan tâm tới cuộc sống của thế giới xung quanh, có đặc điểm là biết một cái gì đó về tất cả và biết tất cả về một cái gì đó”. Một nhà báo chuyên nghiệp, có tầm, sẽ “khác với nhà báo nghiệp dư ở chỗ là anh ta không bao giờ chỉ biết tin vào cái mà người ta dùng để lấy lòng mình. Anh ta chỉ gạn lọc thông tin, mà những người được nhận nó sẽ không thấy có gì đáng nghi ngờ” (Nhà báo - Bí quyết kĩ năng - nghề nghiệp, Nguyễn Văn Dững, Hoàng Anh dịch).

Tâm khó hơn nhiều. Vì nó không chỉ học mà có, tích luỹ mà có. Nó còn phải được giáo dục trong môi trường văn hoá lành mạnh, tự giáo dục và có gương soi, hay nói cách khác phải có chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp để làm theo. Một nhà báo có uy tín có lần nói rằng, ở ta có một lớp nhà báo cũng thích làm việc theo kiểu CNN, nhưng mục đích xã hội của họ thì có vấn đề: lên công trình thuỷ điện chỉ xăm xăm tìm ra đập nào rạn nứt, phỏng vấn nhà khoa học cũng phải xoay cho được cái gì thật giật gân, kể cả vi phạm đời tư... Mặc dù họ là người xông xáo, thông minh, viết đúng, có khi còn viết hay và không phải là xấu, nhưng suy cho cùng có những người viết vì cái danh của chính họ.

Leonard Ray Teel và Ron Taylor - hai nhà báo nổi tiếng Hoa Kỳ, từng viết: “Sự thật là những gì bạn viết không tránh khỏi động chạm đến cuộc sống của những người khác, và những bài báo thực sự có thể huỷ hoại cuộc đời, cũng như chúng có thể làm nổi danh hoặc gây nên sự vô danh và truất quyền sở hữu...” của người khác. Trên thực tế, trong một số trường hợp (như: trẻ em hoặc phụ nữ bị xâm hại nhân phẩm, hoặc đương sự trong các vụ án dân sự), báo chí - qua cách cung cấp thông tin hoặc chỉ vài lời nhận xét, đã xâm hại đời tư của họ lần hai còn tồi tệ hơn, ảnh hưởng xã hội còn nặng nề hơn khi họ bị xâm phạm lần đầu.

Khó khăn lớn nhất là làm sao để công chúng được tiếp nhận và tự suy nghĩ trên sự kiện, trong khi nhà báo lại cần phải thể hiện quan điểm của nhà báo, của tờ báo?

Một vấn đề có thể có những kiến giải khác nhau. Bài báo hay phụ thuộc nhiều vào sự kiến giải sâu sắc, độc đáo hoặc táo bạo. Trên thực tế không ít nhà báo đã kiến giải một cách dễ dãi, vô thưởng, vô phạt, theo kiểu: “Các cơ quan chức năng cần vào cuộc” hoặc “Vấn đề này cần sớm được … giải quyết”!. Đã là việc của cơ quan chức năng thì đương nhiên họ phải vào cuộc, không cần nhà báo phải “kiến giải” như thế!

Nhà báo nổi tiếng của Thuỵ Điển - Thomas Kanger chia sẻ kinh nghiệm kiến giải như sau: Thứ nhất, tác giả cần đưa ra chứng cứ đủ thuyết phục (chỉ xuất bản bài báo khi có đủ chứng cứ cần thiết), logic các chứng cứ làm kết luận vấn đề xem thuộc trách nhiệm của ai, cơ quan, đơn vị nào? Thứ hai, tìm một ví dụ, một mô hình đã từng là giải pháp tốt cho vấn đề đã nêu. Thứ ba, sử dụng ý kiến của chuyên gia.

Tuy nhiên, làm thế nào để có được những điều đó lại phụ thuộc hoàn toàn vào sự nỗ lực của bản thân mỗi nhà báo.

3. Cần chuyên nghiệp hóa đào tạo kĩ năng nghề báo

Trên thực tế, chúng ta đang có nhiều phương thức đào tạo báo chí khác nhau. Không ít người làm công tác giảng dạy báo chí cũng thừa nhận phương thức đào tạo báo chí của ta chưa thật sự phù hợp - tình trạng nặng về lý thuyết mà nhẹ về thực hành (căn bệnh phổ biến của giáo dục đại học Việt Nam nói chung). Điều đó có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng sản phẩm đào tạo - sinh viên báo chí ra trường.

Đào tạo báo chí ở các nước có nền báo chí phát triển (Thụy Điển, Anh, Pháp, Mỹ…), hết sức chú trọng dạy nghề (kỹ năng ứng dụng nghề nghiệp), thậm chí có trường còn thuần nhất là dạy nghề. Có giảng viên báo chí từng nói: “Một nền báo chí chuyên nghiệp là một nền báo chí có đào tạo”.

Muốn chuyên nghiệp hóa đào tạo kĩ năng nghề báo cho sinh viên báo chí, trước hết, cơ cấu chương trình đào tạo cần chú trọng nhiều hơn đến đào tạo kĩ năng làm báo chuyên ngành (chẳng hạn, các kĩ năng làm báo in, kĩ năng làm báo phát thanh, kĩ năng làm báo hình, kĩ năng làm báo điện tử). Trong chương trình hiện nay, tuy đã có nhưng chưa sâu, chưa cập nhật và chưa bám sát thực tiễn đời sống báo chí. Điều này không mâu thuẫn với xu thế tích hợp truyền thông - truyền thông đa phương tiện. Muốn tổ chức được sản phẩm truyền thông đa phương tiện, người làm báo phải bắt đầu từ sự am hiểu, và phải có kĩ năng thực hiện được từ những sản phẩm báo chí cụ thể ở từng loại hình báo chí (chẳng hạn: biết làm một phóng sự báo in, một phóng sự thu thanh, một video clip,…).

Ngay trong đào tạo kĩ năng làm báo theo từng loại hình báo chí như vừa nêu, lại cần chuyên sâu theo nhiều hướng. Ví dụ: kĩ năng phỏng vấn cho báo viết khác với kĩ năng phỏng vấn truyền hình; kĩ năng khai thác tài liệu của phóng viên phát thanh khác nhiều với phóng viên báo in, báo điện tử, v.v… Đặc biệt, ngày nay xu hướng làm báo đa phương tiện đòi hỏi người làm báo phải được trang bị kiến thức, kĩ năng theo hướng đa năng, nhà báo "3 trong 1" (biết quay phim, chụp ảnh, ghi âm, biết viết đúng thể loại, biết tổ chức sản phẩm báo chí) và sử dụng thành thạo máy tính, khai thác internet phục vụ cho nghề báo.

Các cơ sở đào tạo báo chí cần được đầu tư trang bị các phương tiện kĩ thuật hiện đại để có thể đào tạo các kĩ năng nghề báo một cách chuyên nghiệp ngay trong nhà trường. Việc phối hợp cho sinh viên được thực hành rèn kĩ năng nghề nghiệp tại các cơ quan báo chí là không thể thiếu. Nhưng nó sẽ thuận lợi hơn, dễ dàng hơn, nếu những kĩ năng này của sinh viên đã được nhà trường chuẩn bị kĩ từ trước.

TS. Trần Bá Dung

(ICTPress) - Facebook đã hướng dẫn các nhà báo cập nhật các thông tin từ các vận động viên, các đội thể thao, các môn thể thao, các hãng đưa tin và nhà tài trợ bằng cách sử dụng công cụ Explore London 2012.

Facebook vừa thông báo việc mở trang Explore London 2012, một trang được thiết kế để hỗ trợ các fan Olympics và các nhà báo để theo dõi các tin tức mới nhất về Thế vận hội London 2012.

Trang này kết hợp các trang về vận động viên, đội tuyển quốc gia và các môn thể thao, và đang bổ sung các trang Facebook cho các hãng tin NBC, BBC và cho các nhà tài trợ.

Theo một thông báo, Joanna Shields, Phó chủ tịch và giám đốc điều hành châu Âu, Trung Đông và châu Phi (EMEA) ở Facebook cho biết công cụ này có nghĩa là “tất cả các vận động viên có thể có một khán giả” và “chia sẻ các câu chuyện với thế giới”.

Mark Adams, giám đốc truyền thông tại Ủy ban Olympics quốc tế (IOC) cho biết trong một thông báo “Olympics London 2012 sẽ là kỳ Thế vận hội “xã hội” đầu tiên thực sự”.

Các vận động viên của Vương quốc Anh cung cấp các thông tin cập nhật gồm Tom Daly, Jessica Ennis, và đội đua xe đạp.

Không phải chỉ có Facebook đưa tin về Olympics mà Google cũng có những cổng riêng trên Google+, cũng như một trang Twitter, một sự kiện được cập nhật hàng ngày với Foursquare (tin trong ngày Olympic), một dự án với Tumblr, và một trang chuyên khác với Instagram.

Và ở Trung Quốc, bởi vì có quá nhiều lưu lượng truyền thông xã hội trên tràn sang các trang địa phương, Olympics cũng đã làm việc với các trang mạng xã hội Sina Weibo và Youku, Mark Adams, Giám đốc truyền thông của IOC cho biết.

Facebook cũng thực hiện hướng dẫn các nhà báo cách làm thế nào và có thể tìm những câu chuyện và thông tin về Olympics trên Facebook theo các cách sau:

1. Đăng ký tài khoản

Sử dụng thuê bao (Subscribe) trong tài khoản cá nhân của bạn để “truyền những thông tin của bạn đi xa hơn nữa và trở thành nhà báo cập nhật về Olympics” (Hãy xem guide on how to use Facebook Subscribe as a journalist – Hướng dẫn cách sử dụng đăng ký Facebook khi là một nhà báo).

Facebook cho biết các lợi ích gồm có: “các câu chuyện của bạn có thể len lỏi như virus bằng cách truyền tải trực tiếp thông qua các phản hồi tin tức từ bạn đọc và bạn bè của bạn”, “bạn có thể tham gia trao tranh luận” bằng cách thông báo cho bạn đọc; bạn có thể bổ sung một số người”; cung cấp các khám phá khi đang tìm kiếm, cho phép bạn đọc để “tìm timeline của bạn và các bài báo được chia sẻ dễ dàng hơn:, và bạn có thể tìm các nguồn và những người phỏng vấn tiềm năng.

2. Tìm kiếm các đăng tải công chúng

Facebook tư vấn các nhà báo sử dụng công cụ tìm kiếm. “Nếu có một sự khởi động không thành công hay một vận động viên chiến thắng bất ngờ, bạn có thể tìm thấy những đăng tải để cho mọi người thấy phản ứng ngay lập tức của mọi người.

Nếu bạn tìm một lời trích dẫn mà bạn muốn sử dụng, bạn có thể vào timeline của họ và gửi tin nhắn riêng đến họ nếu họ có chức năng này đã được khởi động do đó bạn có thể biết họ có đồng ý cho trích dẫn mà không cần phải là bạn bè trên Facebook”.

Hướng dẫn này cũng tư vấn bạn tìm kiếm các nhóm và các trang Facebook “để tìm kiếm các nguồn tin liên quan đến các tổ chức và nhóm cụ thể. Cũng có những nhóm sẽ tập trung các thông tin về các anh hùng hay những người say mê và các xu hướng Olympics ở London”.

3. Các danh sách ưa thích

Hướng dẫn tư vấn cho các nhà báo để “đăng ký vào danh sách Olympics - Olympics list trên Facebook để xem các cập nhật từ các đội tuyển, vận động viên và các tổ chức tham gia Thế vận hội ngay khi có tin tức.

"Tìm kiếm những danh sách ưa thích liên quan và bạn có thể tạo riêng cho mình tại đây."

4. Dữ liệu

Facebook cũng sẽ chia sẻ các dữ liệu Facebook công chúng trong suốt thế vận hội để cung cấp “một ý tưởng về mọi thứ mà công chúng đang bàn luận.

“Hãy nhớ những gì mà công chúng đã bàn luận xung quanh đám cưới Hoàng gia hay phẩn lớn các chủ đề nổi bật trong năm 2011 để có một ý tưởng cho những thông tin mà chúng ta cung cấp”.

Hãng ãng PR Nelson Bostock của Facebook ở Anh cũng sẽ cung cấp các cập nhật dữ liệu. Hãng PR này mời các nhà báo đăng ký để có những cập nhật bằng cách gửi thư đến facebook ở nelsonbostock.com.

Mai Anh