Câu chuyện về một huyền thoại khoa học

“Hawking Hawking - Câu chuyện về một huyền thoại khoa học” được đánh giá là một trong 10 cuốn tiểu sử hay nhất năm 2021 do Prospect Magazine bình chọn.

Cuốn tiểu sử về một huyền thoại khoa học

“Hawking Hawking - Câu chuyện về một huyền thoại khoa học” của tác giả Charles Seife. Ông là giáo sư báo chí tại Học viện Báo chí Arthur L. Carter của Đại học New York, viết về khoa học và toán học trong gần 3 thập niên. Là tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có cuốn sách bán chạy nhất "Zero: The Biography of a Dangerous Idea". Hiện ông sống ở New York.

Có nhiều người ví Hawking là biểu tượng cuối cùng cho sự chiến thắng của trí óc hay ông là là người đàn ông thông minh nhất thế giới, một bộ óc vô song. Hawking đã trở thành nhà khoa học còn sống nổi tiếng nhất thế giới vào khoảng 1/3 cuối đời mình. Nhưng sự nổi tiếng đó ít nhiều lại không liên quan đến những đóng góp khoa học thực tế của Hawking.

Sự chú ý của báo chí lại thường không liên quan đến bất kỳ thành tựu nghiên cứu khoa học nào của Hawking.

“Hawking, giống như Einstein, là con người của công chúng – một người đáng được tôn thờ hơn là sợ hãi. Khả năng hài hước của Hawking thật độc ác, và tự cao tự đại chẳng kém gì Einstein. Einstein đã cố gắng phổ biến khoa học của mình. Hawking đã vượt qua điều đó, viết một cuốn sách bán chạy nhất về vật lý của mình.

Và trong khi công chúng không khỏi ngạc nhiên bởi sự quyến rũ lập dị của Einstein, thì sự ốm yếu của Hawking đã làm cho ông có vẻ vừa anh hùng vừa bi thảm. Trong cơ thể teo tóp của ông là một tâm hồn trong sáng; một nhà tiên tri mù Tiresias có khuyết tật về thể chất nặng nề hơn được đền đáp bằng một món quà thiêng liêng về sự sáng suốt.

Có một chút kỳ diệu rằng, cũng giống như Einstein, Hawking là nhà tiên tri được tạo ra bởi báo chí. Nhưng khi trở thành một nhà tiên tri, ông sẽ trở thành một biểu tượng. Không giống như con người, các biểu tượng có thể đạt được sự bất tử".

Thông điệp bên trong các lớp biểu tượng 

Cuốn sách không phải một cuốn “giải thần tượng”, mà là một cuốn sách tiểu sử nghiêm túc, với nguồn tài liệu phong phú, cách viết quay ngược thời gian đầy sắc sảo, Hawking đã hiện lên trong tính toàn vẹn nhất của mình. “Một con người thực sự: nóng nảy, kiêu ngạo và nhẫn tâm, đồng thời ấm áp, hóm hỉnh và thông minh. Phức tạp. Lôi cuốn. Phi thường”.

Cuốn sách chỉ ra rằng để hiểu được con người Stephen Hawking, chúng ta phải quay ngược đồng hồ. Trong suốt 1/3 quãng đời cuối cùng, Hawking đã trở thành nhà khoa học còn sống nổi tiếng nhất thế giới, nhưng sự nổi tiếng đó ít nhiều lại không liên quan đến những đóng góp khoa học thực tế của ông. Mặc dù ông là một người thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, sự chú ý của báo chí lại thường không liên quan đến bất kỳ thành tựu nghiên cứu khoa học nào của ông.

Nghiên cứu của Hawking trong những năm nổi tiếng nhất hầu hết sẽ bị giảm giá trị và ít có tác động lâu dài đối với thế giới vật lý. Ông như một ngôi sao sụp đổ: không gian xung quanh ông tỏa sáng rực rỡ bằng năng lượng của ông, nhưng về bản chất, ông chỉ là một hình ảnh phản chiếu mờ nhạt của những gì mà ông từng có trước đây.

Không lâu trước đó, Hawking là một sao siêu mới. 1/3 giữa cuộc đời Hawking là bước chuyển mình ngoạn mục và rực rỡ. Trong suốt 2 thập niên đó, ông đã tự biến mình từ một nhà vật lý không nhiều người biết đến, đang làm việc với các đồng nghiệp (và các đối thủ của ông) để tìm hiểu về các tính chất của vũ trụ sơ khai, trở thành một người nổi tiếng tầm quốc tế.

Ông trở thành người đàn ông thông minh nhất thế giới. Ông trở thành một hiện tượng khoa học giống như The Beatles trong âm nhạc. Đó là một sự biến đổi đột ngột vô cùng thỏa mãn cũng như cực kỳ đau đớn, và khi hoàn tất, Hawking đã phá vỡ phần lớn quá khứ của mình – và xây dựng một câu chuyện huyền thoại để thay thế nó.

Chỉ trong 1/3 đầu tiên của cuộc đời Hawking - trước khi ông đạt được địa vị và danh vọng – con người thực sự đằng sau huyền thoại ấy mới hiện lên rõ nét. Dòng chảy ngược của thời gian từ từ khôi phục Hawking trở lại thời kỳ chói sáng ban đầu của mình. Bằng cách du hành trở lại thời trẻ của Hawking, người ta có thể hiểu được cách mà con người ấy thu nhận và hình thành những hiểu biết khoa học quan trọng để từ đó tạo dựng nên tên tuổi cho bản thân.

Người ta có thể nhận ra thực chất của nhu cầu trở thành một nhà truyền thông khoa học nổi tiếng. Và người ta có thể hiểu được nỗi sợ hãi sinh tử của một chàng trai trẻ đang chạy đua để tạo dựng một di sản - và một gia đình - khi căn bệnh chết người sẵn sàng ập đến với anh ta bất cứ lúc nào.

Cuốn sách dành cho những ai quan tâm đến thế giới vật lý học, đặc biệt là Vật lý lý thuyết, và hơn cả, những ai quan tâm đến Hawking./.

ND