Không thể hồn nhiên

Báo Mực Tím - một tờ báo dành cho tuổi mới lớn có trụ sở tại TP Hồ Chí Minh đang đứng trước nguy cơ phải bồi thường 2.300 USD (tương đương 45 triệu đồng) cho họa sĩ người Singapore Evangeline Neo do việc báo này đã đăng tải các bức tranh của họa sĩ này mà không xin phép.

Các bức hình chụp trên trang của họa sĩ Evangeline Neo chứng minh việc báo Mực Tím đăng tải trái phép các bức tranh của cô.

Nguyên nhân sự việc là: ở mục Tranh vui thuộc mảng giải trí, tờ báo đã đăng tải bài của cộng tác viên mà không phát hiện ra cộng tác viên này đã sử dụng tranh từ mạng của một họa sĩ nổi tiếng rồi thêm lời Việt, chỉnh sửa màu sắc và gửi tới báo.

Tiếp nhận bài của cộng tác viên, ban biên tập báo vì không phát hiện ra tác phẩm trên là sản phẩm “đạo” nên đã đăng tải nhiều kỳ trên báo. Một người hâm mộ họa sĩ Evangeline Neo ở Việt Nam phát hiện ra sự việc trên và đã thông báo tới họa sĩ vì muốn xác nhận xem họa sĩ này có cho phép báo sử dụng tác phẩm truyện tranh của cô hay không.

Sốc và bất bình là cảm xúc của họa sĩ Evangeline Neo khi nhận được tin báo. Ngay lập tức cô đã cho đăng tải sự việc này lên trang facebook cá nhân với mong muốn tìm kiếm sự giúp đỡ cho việc liên hệ với nhà xuất bản nhằm giải quyết vấn đề.

Tòa soạn báo Mực Tím đã kịp thời cho người liên lạc và gửi lời xin lỗi đến tác giả của những bức tranh đã bị sử dụng trái phép. Hai bên đã trao đổi và đi đến thỏa thuận chuyển khoản phí bản quyền qua tài khoản ngân hàng cho họa sĩ, đồng thời tòa soạn báo đăng lời xin lỗi trên số báo mới nhất của mình.

Tuy nhiên, điều khiến họa sĩ Evangeline Neo bức xúc đó là: thay bằng việc đăng thư xin lỗi, tòa soạn báo chỉ đưa thông tin trên mục “Nói lại cho rõ” với nội dung: “Trên số báo MT 31 và MT 34, ở mục Tranh vui, vì sơ sót kỹ thuật nên MT đã ghi thiếu tên tác giả là Evacomics. Xin chân thành cáo lỗi cùng tác giả Evacomics và bạn đọc”. Tờ báo đã thu hồi nhuận bút của cộng tác viên (số tiền là 50 USD) để gửi sang Singapore cho họa sĩ Evangeline Neo.

Việc xử lý này không được họa sĩ Evangeline Neo chấp thuận vì theo họa sĩ, sự việc xảy ra “không phải là một sự cố kỹ thuật”; và tòa soạn đã nhầm tên họa sĩ khi đăng thông tin trong mục “Nói lại cho rõ”.

Thư trả lời tòa soạn, cô viết: “tên của tôi là Evangeline Neo, Evacomics là thương hiệu của tôi, cả hai tên trên nên được đăng”. Điều khiến họa sĩ người Singapore bất bình đó là báo đã sử dụng bất hợp pháp tranh của mình sáu số báo chứ không chỉ bốn số báo như mục “Nói lại cho rõ” đã đăng.

Tranh của nữ họa sĩ Singapore bị "đạo" và gửi đăng trên Mực Tím.

Với tất cả những lý do trên, họa sĩ Evangeline Neo cho rằng báo Mực Tím chưa “đưa ra lời xin lỗi 
và bồi thường hợp lý” nên yêu cầu báo này phải đăng lời xin lỗi trên báo Tuổi Trẻ trong bảy ngày và đền bù thiệt hại với số tiền là 2.300 USD. Sự việc trên vẫn đang được tòa soạn báo Mực Tím nỗ lực giải quyết.

Có thể nói, đây là lời cảnh tỉnh với nhiều tòa soạn báo. Hiện nay, cộng tác viên là lực lượng không thể thiếu của các tờ báo. Sự đóng góp bài vở của các cộng tác viên góp phần làm phong phú, hấp dẫn hơn các ấn phẩm báo chí.

Tuy nhiên, bên cạnh những cộng tác viên có ý thức trách nhiệm, nghiêm túc với các bài cộng tác của mình, thì vẫn còn một số cộng tác viên tìm cách cóp nhặt bài vở từ trên mạng, xào xáo chỉnh sửa thành bài đứng tên mình để gửi tới báo. Các biên tập viên do phải xử lý lượng bản thảo quá nhiều nên không phải lúc nào cũng có thể phát hiện được những “sản phẩm đạo chích” đang trà trộn trong số các bài vở được chọn để đăng tải trên báo. Vì vậy những “tai nạn nghề nghiệp” dù không muốn vẫn đã và vẫn xảy ra. Tòa soạn đăng tải những sản phẩm “đạo chích” này sẽ chịu hậu quả nặng nề nhất bởi họ bị mất uy tín với bạn đọc, đứng trước nguy cơ phải bồi thường thiệt hại…

Chúng ta đang hưởng được nhiều lợi ích từ quá trình hội nhập quốc tế, nhưng đồng thời cũng phải tuân thủ những quy định khắt khe khi tham gia vào một “sân chơi mới”. Trong lĩnh vực báo chí, xuất bản vấn đề bản quyền là điều được nhắc đến nhiều trong những năm qua. Tuy nhiên, bên cạnh việc các tòa soạn cần nâng cao nghiệp vụ, kiểm soát bài vở chặt chẽ hơn nữa, thì cũng đòi hỏi ý thức từ mỗi người cầm bút. Biết tôn trọng lao động trí tuệ của người khác cũng chính là biết tôn trọng chính mình. Không ai được phép “hồn nhiên” cầm nhầm sản phẩm của người khác.

Nguồn: Thành Nam/Báo Nhân dân