Bối cảnh và giải pháp thúc đẩy sáng tạo số tại Việt Nam

(ICTPress) - Cơ hội dành cho thế hệ tri thức trẻ đã đến, vì hiếm có lúc nào như lúc này, các cấp đều đồng trí ưu tiên và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để thúc đẩy phát triển đất nước dựa trên tri thức. Liệu các bạn trẻ có kịp đón bắt cơ hội này hay không?

Bối cảnh phát triển dựa trên tri thức

Thực tế, khái niệm Kinh tế tri thức đã được đề cập đến từ hơn 10 năm trước tại Việt Nam, và nhà nước cũng có những đề tài nghiên cứu chuyên sâu về chủ đề này. Tuy nhiên, xu hướng này có thể đã bị ba con sóng lớn là bất động sản, ngân hàng và cổ phiếu diễn ra liên tiếp trong hơn 10 năm qua làm sao lãng và nhấn chìm. Và khi ba con sóng kia đi qua, xu hướng phát triển theo tri thức tự bản thân nó quay lại và khởi phát nhanh hơn trước. Cụ thể là các cấp cả nước đã đồng trí quyết tâm phải lái đất nước phát triển theo tri thức; vì đây là con đường tất yếu, và kết quả là sự ra đời của Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 01/07/2014 của Bộ Chính trị (khóa XI) về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin (CNTT) đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế từ cấp cao nhất của nhà nước. Cõ lẽ đây là cột mốc quan trọng để chuyển dịch mô hình phát triển đất nước sang một xu hướng mới: phát triển đất nước dựa trên đổi mới, tri thức và sáng tạo.

Trong 8 trọng tâm cần thực hiện của nghị quyết này, có dành riêng điều số 5 “tạo điều kiện thuận lợi phát triển công nghiệp CNTT, kinh tế tri thức” để nhấn mạnh tầm quan trọng của tri thức và sáng tạo trong phát triển đất nước. Bảy điều còn lại, cơ bản cũng hướng đến hỗ trợ phát triển tri thức.

Về thực tiễn ngoài nước, thì các quốc gia phát triển như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc hay Mỹ đều đã có những bước tiến lớn trong việc áp dụng kinh tế tri thức từ khá lâu.

Tận dụng xu hướng hội tụ số thúc đẩy sáng tạo số

Nếu bắt đầu phát triển tri thức theo cách thông thường, thì có lẽ chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian để tăng hàm lượng tri thức trong toàn bộ thể chế, hoạt động công tư cũng như đời sống dân sinh.

Tuy nhiên, một xu hướng mới đang diễn ra có lẽ là cơ hội vô cùng quí báu để chúng ta rút ngắn thời gian và khoảng cách, đó là: xu hướng hội tụ số, phát triển đất nước hướng trọng tâm vào phát triển nền kinh tế số.

Hiểu một cách đơn giản: “Kinh tế số là một thể hiện của kinh tế tri thức, tập trung vào việc tận dụng xu hướng tích hợp CNTT và Viễn thông nhằm mang lại hiệu quả vượt trội trong hoạt động sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng sản phẩm dịch vụ”. Kinh tế số được hình thành từ bốn trụ chính như hình dưới đây:

4 trụ cột của nền kinh tế số
  1. Môi trường và thể chế số: là môi trường kinh tế và các thể chế xã hội phát triển dựa trên nền tảng số. Môi trường số tốt cần một chính sách số đủ tốt: các qui định trao đổi thông tin tri thức số, chính sách khuyến khích đầu tư số, hạ tầng số, quyền sở hữu số… nhờ vậy tri thức số mới được tạo dụng nhanh rộng sâu, và dần chuyển lên thành trí khôn số của toàn xã hội.

  2. Giáo dục và đào tạo số: dân giàu thì nước mới mạnh, nghĩa là cần có cơ chế tận dụng xu hướng hội tụ số để phổ cập kiến thức, thúc đẩy tìm tòi sáng tạo và vận dụng tri thức trong toàn xã hội một cách thuận lợi nhất.

  3. Mạng trí khôn số: hệ thống các cơ sở tạo chuyển dụng tri thức như các trường Đại học, các trung tâm nghiên cứu, và các cộng đồng tri thức độc lập trong và ngoài nước giúp kịp thời đổi mới và cập nhật tri thức toàn cầu.

  4. Hạ tầng thông tin số: là cơ sở truyền phát xử lý thông tin số được nhanh chóng và tiện lợi nhất cho mọi người dân.

Cộng đồng khởi nghiệp số

Cơ hội đổi nghiệp đã đến, các bạn còn chần chờ gì nữa: Viber chỉ sau vài năm phát triển đã có giá trị 900 triệu USD, Facebook, Flappy Bird… đều là những điển hình thành công do tận dụng sức mạnh to lớn từ xu hướng hội tụ số mang lại. Hiện trong nước đang hiện hữu nhiều cơ hội khởi nghiệp, điều quan trọng là mỗi chúng ta cần kiên trì bền trí theo đuổi con đường ‘đúng’ đã chọn.

Tận dụng xu hướng công nghệ hội tụ số bằng cách hướng trọng tâm vào thúc đẩy phát triển kinh tế số, có thể được xem là cơ hội vàng giúp chúng ta nhanh chóng bắt kịp con tàu kinh tế tri thức đã diễn ra nhiều thập kỉ trên thế giới.

 Phạm Văn Việt TrueBlue

Tin nổi bật